Een Ethiopische jongen die kranten verkoopt op het kruispunt in Rome waar de Zuil van Axum staat, haalt een fototoestel onder zijn hesje vandaan. Hij laat zich voor het monument fotograferen. „Ik ben trots dat de obelisk terugkeert naar mijn land”, zegt hij.

Achter hem staan twee grote kraanwagens om een met hout en metaal ingepakte zuil. Alleen de contouren zijn zichtbaar. Woensdagavond begon een Romeins bedrijf in opdracht van de Italiaanse regering met de voorbereidingen voor de ontmanteling van de zuil. Pas vrijdagmiddag kon een kraan het bovenste gedeelte er afhalen. De zuil wordt in vier delen afgevoerd, weet ingenieur Simone Lattanzi, de projectleider. Daarna gaat de zuil op weg naar Ethiopië, waarschijnlijk per schip.

De obelisk is tussen de 1700 en de 1800 jaar oud en werd opgericht in de heilige stad Axum, vlak bij de huidige grens tussen Ethiopië en Eritrea. De 24 meter hoge obelisk is van grijs graniet en telt elf verdiepingen. Als decoratie zijn afbeeldingen van deuren en ramen aangebracht. De Italiaanse fascistenleider Benito Mussolini bracht de zuil 66 jaar geleden naar Rome bij de verovering van Ethiopië. De Italianen vonden de zuil, een grafmonument, in delen op de grond. In 1937 werd de obelisk opgebouwd voor het ministerie van Koloniën in Rome, tegenwoordig een gebouw van de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de FAO.

Sinds het eind van de Tweede Wereldoorlog eist Ethiopië de obelisk terug. De zuil wordt als belangrijk nationaal cultuurbezit beschouwd. Italië tekende driemaal een verdrag voor teruggave, maar hield zich er even vaak niet aan. De Ethiopische premier beklaagde zich meermalen over de Italianen. „We zullen niet schieten, maar doen er alles voor om hem terug te krijgen”, zei hij onder meer. De Ethiopiërs vonden het ook maar niets dat de obelisk aan een druk verkeersplein stond. De zuil zou te lijden hebben van milieuverontreiniging. Mei vorig jaar werd de punt van de obelisk beschadigd door een bliksemschicht. Ethiopië riep boos de hulp van de Verenigde Naties in. Onder druk gezet beloofde de Italiaanse regering twee maanden later dan eindelijk het monument terug te geven.

De Italiaanse onderminister van Cultuur weigerde eerst nog, omdat hij vond dat Rome beter voor het monument zou kunnen zorgen dan Ethiopië. Axum ligt in een oorlogsgebied. Maar sinds deze minister is afgetreden, is de weg vrij voor teruggave. Het afgelopen jaar werd de zuil gerestaureerd. De staatsbegroting werd belast met 1,5 miljoen euro voor de kosten van ontmanteling en vervoer naar Ethiopië. De opbouw in Axum is voor rekening van de Ethiopiërs.