In een tijd waarin miljoenen mensen dagelijks foto’s en verslagen van hun vakantiebelevenissen op Facebook plaatsen, lijkt zo’n bericht niet meer dan een kleine, negatieve uitzondering, hoe erg het feit op zich natuurlijk ook is. Toch laat het bericht zien dat de sociale media minder onschuldig kunnen zijn dan ze lijken. Voor sommige mensen is namelijk niet het gewone leven het echte leven, maar het leven op Facebook en Twitter. Alles wat ze doen, is daar te lezen en te zien. Ze leven constant in een digitale etalage en ontlenen wat ze zijn aan wat daar te lezen is. En natuurlijk moet dat wat getoond wordt glimmen en glanzen. Met een paar simpele muisklikken of vegen over de smartphone pimpen filters de foto’s op tot reclameplaatjes. De huid is bruiner, de ogen zijn blauwer en de zonsondergang krijgt een gloed die je nergens ter wereld in het echt zo zult zien. Alles om indruk te maken.

En dan is er natuurlijk nog de kwestie van het aantal vrienden op Facebook en het aantal volgers op Twitter. Volwassenen doen de honderden vrienden van jongeren op Facebook vaak wat schoudersophalend af als behorend bij het zoeken naar bevestiging. Een onderzoek van Vrij Nederland heeft echter aan het licht gebracht dat ook serieuze gebruikers van Twitter kunnen hechten aan imposante aantallen volgers. Voor een paar euro zijn via internet duizenden ‘schijnvolgers’ te kopen. Zo kun je, als je indruk wilt maken met het aantal mensen dat je volgt, op een simpele manier je eigen belangrijkheid oppompen.

Het is trouwens even simpel om uit te zoeken of de volgers van Twitteraars allemaal echt zijn. Vrij Nederland ontdekte dat 36 procent van de 225.134 volgers van oud-politica Femke Halsema nep zijn. Van de 201.690 volgers van D66-voorman Pechthold is 36 procent onecht en van de 263.630 volgers van PVV-leider Wilders bestaat 35 procent niet.

Dat wil overigens zeker niet zeggen dat de betreffende personen aan het shoppen zijn geweest op internet om volgers te kopen. De hier genoemde politici ontkennen dat ook stellig. Het kan ook zijn dat twitteraars volgers kopen voor hun concurrenten, in de hoop dat na onderzoek duidelijk wordt dat de desbetreffende persoon aan het shoppen is geweest. Zorgen voor negatieve publiciteit dus.

Hoe het ook zij: de sociale media zijn in veel gevallen veel minder echt dan ze lijken. Noch de werkelijkheid van de glanzende foto’s op Facebook, noch de werkelijkheid van de honderdduizenden volgers van twitteraars laat altijd zien hoe het leven echt is. In beide gevallen kunnen sociale media een soort virtuele wereld worden waarin de zaken wel echt lijken, maar niet echt zijn.

Het ergst is het echter als mensen niet meer weten wat echt is en wat niet. Dan kun je dus de afschuwelijke situatie krijgen dat mensen zelfs een foto van een moord op Facebook gaan zetten.