Die kritische kanttekening neemt niet weg dat de man leider is van een wereldkerk. Een kerk –ik beklim even een stokpaardje– die kans gezien heeft om ondanks alle interne verschillen in leer en leven één te blijven. Iemand die aan het hoofd staat van zo’n instituut, doet ertoe. Dat kan zelfs de meest doorgewinterde antipapist niet wegpoetsen, laat staan ontkennen.

De huidige paus trad aan onder een diep ongelukkig gesternte. Zijn voorganger was een studeer­kamergeleerde en straalde net zo veel warmte af als een koelvitrine. Bovendien was de moederkerk wereldwijd in het verdachtenbankje beland. Overal stegen de kwalijke dampen omhoog van seksueel misbruik door gemankeerde leden van de clerus. Er kwamen nog schandalen bij vanwege maffiose praktijken binnen het Vaticaan. Wie hoofd wordt van zo’n deerlijk gehavend instituut, staat eigenlijk voor een onmogelijke opgave. De moed zou je in de schoenen, of in dit geval: de sandalen zakken.

Franciscus wist zelf ook wel wat leukers, heeft hij te kennen gegeven. Toch heeft hij de last die hij op zijn schouders voelde rusten, niet willen ontlopen. Op slechts één voorwaarde: dat hij het op zijn manier zou doen. Die wijkt in veel af van wat we tot nu toe gewend waren. De man gruwt van pracht en praal. Van zijn paleis wenst hij geen gebruik te maken. Hij verkiest een eenvoudig appartement. Niks geen peperdure suède schoenen, zoals zijn voorganger, maar eenvoudig schoeisel. Niks geen wereldvreemd getheologiseer, maar spraakmakende daden. Als belangrijk financieel adviseur heeft hij een dame aangesteld die van wanten weet. Die deinst er niet voor terug om de bezem te halen door bezoedelde vertrekken en kwalijk riekende achterkamertjes.

Zijn hele levensstijl straalt een en al soberheid uit. De extreme veiligheidsmaatregelen die sinds jaar en dag de paus omgeven, hoeven voor hem niet. Hij begeeft zich zonder terughoudendheid tussen de mensen en houdt van hen. Vorig weekend was hij bij de Wereldjongerendagen in Brazilië en de 1,5 miljoen jongeren die zich daar hadden verzameld, liepen met hem weg.

Wij protestanten kunnen nog wat van hem leren. Ik zeg niet dat predikanten luxueuze pastorieën maar beter kunnen verwisselen voor een twee­kamerappartement, dure Van Bommels voor sandalen, en glimmende limousines voor rammelende stadsfietsen. Wat volgens mij wel de les is, is dat voorbeeldfiguren radicale keuzes moeten durven maken. Niet met betrekking tot ingewikkelde theologische vraagstukken, maar voor de praktijk van alledag. Wat denkt u dat er bijvoorbeeld op die arme sloebers Afrika meer indruk zou maken? Een zendingsconferentie waarbij de deelnemers arriveren in glanzende bolides en strak gesneden pakken, of in eenvoudige kloffie met het openbaar vervoer?

Paus Franciscus hoeft die les niet te leren. De soberheid en de betrokkenheid op de armen in de wereld zitten in zijn genen. Het is echt. Dat is nog wel wat de meeste indruk maakt.