Sinds 1988 spant de Stichting Puurveense Molen zich in voor de herbouw. Daarvoor werd in 1992 molen De Vrees in Winterswijk, een rijksmonument, aangekocht. Die ligt al jaren in onderdelen opgeslagen. Pogingen tot het verkrijgen van een bouwvergunning voor enkele locaties strandden op bezwaren van omwonenden. Met het aanwijzen van de bouwlocatie Walhuisweg-Puurveenseweg lijkt de weg vrij voor terugkeer van de molen.

Penningmeester Jan van den Brink en bestuurslid Ab Jansen vinden de nieuwe plek geschikt. „Deze plek hadden we eerder ook al op het oog. De grond is nog van de gemeente. Het mooie is dat de oude molen in de directe omgeving stond. Oudere Kootwijkerbroekers zeggen bijna een halve eeuw na de brand nog steeds „Bie de meul links- of rechtsaf”, als iemand de weg vraagt.”

De kosten voor de herbouw worden geschat op 1 miljoen euro. Een Kootwijkerbroekse ontwikkelaar wil dat voor zijn rekening nemen en vervolgens de molen aan de Stichting Puurveense Molen verhuren. Om de bouw te kunnen bekostigen, wil hij grond van de gemeente kopen om minimaal 
44 starterswoningen te realiseren. In het aanvankelijke plan waren deze rondom de molen getekend, de gemeente Barneveld wil ze in het kader van een totaalvisie voor de toekomst van Kootwijkerbroek liever elders in het dorp. De gesprekken daarover lopen nog.

De molen –een rietgedekte achtkantige korenmolen met oud-Hollands wiekenkruis en een stelling– zal geregeld draaien. Niet alleen om te malen, ook om groene stroom op te wekken, zo is de bedoeling. De ondernemer ziet voor de stichting verder mogelijkheden om de exploitatie van de molen met behulp van vrijwilligers rond te krijgen, zoals een ijssalon, een pannenkoekenhuis of een winkel voor de verkoop van molen- en streekproducten. Ook wordt gedacht aan een fietsroute langs de molen.

De stenen onderbouw zal met het oog op een goede windvang aanmerkelijk hoger zijn, maar verder lijkt de nieuwe molen „zo veel mogelijk op de oorspronkelijke”, aldus Van den Brink en Jansen. „Herbouw bleek na de brand voor de eigenaar economisch niet haalbaar. Als onze stichting haar plan kan verwezenlijken, krijgt Kootwijkerbroek zijn trots terug. Het dorp had 450 jaar een molen. Verder zijn er in Kootwijkerbroek, nauwelijks oude gebouwen.”

Onderzoeksbureau Cultuurland Anders constateerde dat de herbouw van de molen bijdraagt aan de culturele identiteit van Kootwijkerbroek. „De Puurveense molen is door zijn gemis uitgegroeid tot de cultuurhistorische drager van de lokale identiteit van Kootwijkerbroek en is onlosmakelijk met het dorp verbonden.”

Halverwege de 16e eeuw werd de eerste molen van Kootwijkerbroek gebouwd, een standerd­molen, een van de oudste molentypes van Nederland. In 1857 werd deze vervangen door een stellingmolen, een molen met rondom een stelling, die in de jaren 50 van de vorige eeuw geheel werd gerestaureerd. Tien jaar later ging de Puurveense molen in vlammen op, vermoedelijk als gevolg van kortsluiting. Nadat in 1988 een Kootwijkerbroekse familie in de Koninginnedagoptocht meereed met een model van de verloren gegane molen, leverde een actie veel handtekeningen voor herbouw op. Enkele inwoners namen daarop het initiatief voor de Stichting Puurveense Molen.