De hoogleraar dogmatiek aan Westminster Theological Seminary California sprak zaterdagmorgen op de slotdag van de conferentie van de Selbständige Evangelisch-Reformierte Kirche in Heidelberg over de Heidelbergse Catechismus. Het onderwerp van zijn lezing was de kerk in de Heidelbergse Catechismus.

De Amerikaanse hoogleraar plaatste de reformatorische traditie tegenover de toenmalige fronten van de Rooms-Katholieke Kerk en de dopersen. „Rome laat zaken samenvallen die onderscheiden moeten worden, zoals gemeenschappelijk en persoonlijk geloof en het werk van Christus en werk van de priester. De dopersen scheiden wat God samengevoegd heeft, namelijk Woord en Geest.”

De catechismus legt als het om de kerk gaat alle nadruk op het initiatief van God, aldus Horton. Christus „verzamelt, beschermt en onderhoudt” Zijn gemeente, zegt vraag en antwoord 54. Horton: „We zijn lid van de ene heilige apostolische kerk, niet vanwege onze beslissing, maar vanwege een beslissing die God heeft genomen. De kerk is de schepping van het Woord. Bij de roomsen en dopersen zijn wij de bron van de kerk door het optreden van de priester of de persoonlijke ervaring van de gelovigen.”

De Amerikaanse presbyteriaanse predikant dr. Jon Payne hield een lezing over de genademiddelen in de catechismus. De kerk moet zich houden aan de middelen die Christus Zelf heeft uitgekozen om Zijn kerk te bouwen, namelijk wettig aangestelde predikanten en de bediening van Woord en sacramenten, zo benadrukte hij.

God heeft in de Bijbel niet alleen de boodschap van het Evangelie gegeven, maar ook de manier waarop deze gebracht moet worden, aldus Payne. Hij hekelde de „zelfgekozen middelen” die in de kerk opgeld doen. „Wij denken dat er ook wel een andere weg moet zijn om de kerk sneller te laten groeien. Iets wat aantrekkelijker en relevanter is.” Hij noemde concreet „de praise band, klassieke muziek die de dienst gaat overheersen, drama en anekdotische preken.”

Volgens de catechismus werkt de Heilige Geest het geloof door de prediking en versterkt Hij het door de sacramenten. Dat geeft een groot gewicht aan de kerkdienst. Payne: „Als er in je eigen omgeving geen goede kerk is, wat moet je dan doen? Verhuizen! We verhuizen om allerlei redenen: voor een mooiere omgeving of een hoger salaris. Waarom niet om het belangrijkste in ons leven?”

„Wilt u dat uw gemeente geestelijk groeit?” vroeg de Amerikaanse predikant de aanwezigen. „Stel de genademiddelen in het werk. Als we aan deze middelen vasthouden, zullen we volgens de catechismus getroost leven en sterven.”

Dr. Victor E. d’Assonville hield zaterdagmiddag de slotlezing. De Zuid-Afrikaanse theoloog, die doceert aan het Reformatorisches Theologisches Seminar (RTS) in Hannover, sprak over ”De Schrift als het levende Woord van God in de Heidelbergse Catechismus”.

Voorafgaand aan de laatste lezing hield een student van het RTS een korte presentatie over deze theologische opleiding, die momenteel zeven studenten telt. „We hebben gekozen voor deze instelling omdat er geen andere theologische opleidingen zijn die een reformatorisch karakter hebben. We voelen ons geroepen en zien de nood, ook al zijn er geen kerken om ons te steunen en te beroepen.”

Hij vertelde dat hij afkomstig is uit het Oost-Duitse Saksen, dat qua godsdienstigheid vergelijkbaar is met Noord-Korea. „Wat mij betreft is Oost-Duitsland zendingsveld nummer één.”

Bundel over catechismus

Sebastian Heck, predikant van de Selbständige Evangelisch-Reformierte Kirche in Heidelberg, redigeerde samen met de Amerikaanse predikant Jon Payne een bundel artikelen over de Heidelbergse Catechismus voor het Amerikaanse publiek.

”A Faith Worth Teaching: The Heidelberg Catechism’s Enduring Heritage” (uitg. Reformation Heritage Books) belicht onder meer wat de catechismus zegt over rechtvaardiging en heiliging, de christologie, de kerk, de sacramenten en de Heilige Geest. Het boek bevat ook twee bijdragen van dr. Joel R. Beeke over de catechismusprediking.

Kerkhistoricus D. G. Hart beschrijft de geschiedenis van de Heidelberger in Amerika. Buiten de Duitse en Nederlandse gemeenschappen heeft de catechismus weinig invloed gehad, concludeert hij. In veel van oorsprong Nederlandse kerken in de VS wordt nog steeds uit de catechismus gepreekt. Misschien hebben ze juist daardoor weerstand geboden aan „het virus van het liberalisme in de VS”, suggereert Hart.

Er zijn twee bijdragen van Nederlanders: prof. W. Verboom schrijft over de catechismus en de catechese en prof. W. van ’t Spijker over scholastiek in de catechismus.