Ik denk aan de vrouw die nooit meer naar de kerk ging en me op huisbezoek met verve vertelde gedoopt te zijn door ds. P. Zandt en belijdenis gedaan te hebben bij ds. H. A. Leenmans. „En wat weet je nog van die belijdeniscatechisatie?” vroeg ik haar. Ze antwoordde me: „Hij zei eens: „God heeft de wijn niet voor de ganzen gebrouwen.”” Als die trouwe dienstknecht dat geweten had…

Een ouderling uit Doornspijk maakte me erop attent dat op het predikantenbord van de dorpskerk aldaar de predikant Diederick Heinecken gevolgd wordt door Hermannus Bocht (Heineken-Bocht). Ds. H. G. Abma wijst er in zijn boekje over Esther op dat er meer mensen verdronken zijn in een klein glaasje dan in een grote oceaan. Diezelfde predikant werd op de Veluwe nog wel eens genoemd in het gezegde „Ze houden op de Veluwe van Abma en Bokma.” Bij Bokma moeten we dan niet denken aan de voormalige directeur van deze krant maar aan de jeneverfles.

Toen legerpredikant ds. J. J. Poort met Kerst de soldaten wilde voorlezen uit het evangelie van Lucas, kreeg hij te horen: „Geef ons maar Lucas Bols.” Jacobus Revius, die echt geen wijn versmaadde, schreef eens een grafschrift op een ”droncken wijf”. „Hier onder slaapt de droncken Beel, Diet alles iaegde door de keel. Het vaetjen dat haer vreugde gaf staet wtgehouwen op haar graf. Dat sy haer man en haer geslacht heeft totten bedelsack gebracht en geeft haer geen becommernis, maer, dat het vaetjen ledich is.”

In 1899 werd in Drachten naast de vrijzinnig hervormde kerk een evangelisatievereniging opgericht, genaamd Uw koninkrijk kome. Aan die evangelisatievereniging is lange tijd ds. D. J. Aris verbonden geweest. Hij waarschuwde menigmaal voor drankmisbruik. Hij redigeerde ook een eigen blaadje, de Drachtster kerkbode. In het nummer van vrijdag 25 mei 1900 plaatste hij in verband met de komende kermis een ‘advertentie’, waar ik het volgende uit overneem:

„Drachtster kermis 29, 30, 31 mei 1900.

De heer satan hoopt, evenals de vorige jaren, weer de kermis te bezoeken. Hij heeft bij zich een grooten voorraad van onzedelijke liedjes, nieuwerwetsche vloeken en dergelijke artikelen en natuurlijk een voldoende hoeveelheid jenever en brandewijn. Zegt het voort.” Daarnaast plaatste hij een zestal confronterende ”Buitengewone advertentien” waarvan ik er een drietal overneem: „Een jonge man, nog geen veertien dagen getrouwd, heeft op de laatste Drachter kermis al zijn geld verloren. Hij verkeert met zijn jonge vrouw thans in de grootste armoede. De eerlijke vinder zal beloond worden.” „Een jongedochter, bijna 20 jaar oud, niet al te sterk van lichaam, heeft op de laatste Drachtster kermis haar gezondheid verloren. De dokter geeft geen hoop meer. Is er ook iemand die voor dit hopeloos geval raad weet?” „Eenige jongelingen en jongedochters, die alleen voor de pret leven, hebben op de laatste Drachter kermis hun ziel verloren. Zij willen er alles voor opofferen, om haar weer terug te krijgen. Maar het is voor eeuwig te laat.”