Een roman schrijven over een kerkscheuring is niet gemakkelijk: de auteur moet aan de strijdende partijen recht doen. In april 1999 verscheen ”Het hondje van Sollie”, geschreven door Hans Werkman. Vanaf 1967 beleefde hij als jonge ouderling van de Nieuwe Kerk in Kampen de naweeën van de scheuring in de Gereformeerde Kerken vrij­gemaakt.

Na het verschijnen van de roman werd in recensies en brieven volop geraden: die is die, en daarmee kwam men een heel eind. Zo was het geen vraag of met professor Goes de hoogleraar prof. J. Kamphuis was bedoeld, al gaf deze zelf aan zich „geheel niet” in Goes te herkennen.

Uitgeverij Kok publiceerde vorige week een herdruk. Ditmaal met een nawoord van de auteur, waarin deze haarfijn ontrafelt welke personen er achter de roman­personages schuilgaan.

Werkman onderstreept „dat bijna iedere personage een mix is van fictie en werkelijkheid, de ene meer, de andere minder.” Dat gezegd hebbend geeft hij een inkijk in de manier waarop hij feit en fictie heeft verweven.

Professor Goes koestert de denkbeelden van professor J. Kamphuis (1921-2011), die toen aan de Broederweg kerkgeschiedenis doceerde, schrijft Werkman. „Ook leg ik wel uitspraken van geestverwanten van Kamphuis in de mond van Goes.” (…) „Het uiterlijk van Goes heb ik geleend van Philipstopman Jan Timmer. Zijn woonlocatie is verzonnen, maar staat er wel: Vloeddijk 84, dat rechthoekige huis met in het portiek een inscriptie die ik nog wat rechthoekiger gemaakt heb. Zijn gezin komt goeddeels uit mijn duim.”

Verademing

Dominee Carré lijkt sterk op dominee G. Visee (1908-1976), die aan de Vloeddijk 113 woonde. Werkman: „Zijn romannaam karakteriseert hem: een vierkante, ongemakkelijke leider. Maar hij was ook een man met visie en een bezield en origineel prediker. Zijn preken waren voor mij een verademing na de vele rationeel getinte ware-kerk-preken die ik in de vrijgemaakte kerk gehoord had.”

In die tijd was er in Kampen werkelijk iemand die zijn hond geleerd had een koekje te aanvaarden als de baas „Kamphuis” zei en te weigeren als hij „Visee” zei. Daaraan heeft Werkman, met de nodige wijzigingen, het koekjesceremonieel van Sollie en zijn hondje ontleend.

De auteur bespreekt de reacties in 1999, die uiteenlopend van aard waren. Zo sprak een behoudend gereformeerd vrijgemaakt blad van „een eenzijdige en daardoor zelfs karikaturale roman over de kerkstrijd in Kampen.” Ds. J. Maasland schreef in deze krant: „Het boek is nobel geschreven met begrip voor de verschillende standpunten.” Tot slot meldt Werkman „met groot genoegen” dat de Nederlands gereformeerde én de gereformeerd vrijgemaakte kerk van Kampen spijt hebben van dit verleden. „Op 28 maart 2009 werd in de Nieuwe Kerk in Kampen een verzoeningsbijeenkomst gehouden. Hoewel ik al jaren geen Kampenaar meer ben, mocht ik erbij zijn. Het lijkt er sterk op dat (…) ”Het hondje van Sollie” steeds meer een historische roman wordt.”

Lees in Digibron:

De cirkel sluit