De Frankfurter Allgemeine Zeitung berichtte woensdag over de vondst in de bibliotheek van Trinity College in Dublin. Met het oog op een tentoonstelling keek bibliothecaris Roy Stanley nog eens goed naar een verzamelband met daarin lutherse pamfletten en een luthers liedboekje. Hij ontdekte dat in het onderzoek de bewuste titel steevast als ”verloren gegaan” werd aangeduid.

Het enige bekende exemplaar van dit ”Erfurter Enchiridion” (”enchiridion” staat voor ”handboekje”) werd in de stadsbibliotheek van Straatsburg bewaard, tot de Duitsers de bibliotheek in 1870 tijdens de Frans-Duitse oorlog in de as legden. Onderzoekers moesten het doen met een onzorgvuldige reproductie uit 1848 en een beschrijving van de Duitse hymnoloog Philipp Wackernagel uit 1855.

Het jaar 1524 vormt een belangrijk moment in de Duitse kerkliedgeschiedenis. Tot dan toe waren de liederen die Luther en de zijnen maakten slechts op losse blaadjes gedrukt; ze vormden een belangrijk middel om de ‘nieuwe leer’ te verspreiden. In 1524 echter werden voor het eerst de losse liederen verzameld en in een gezangboek uitgegeven.

In Erfurt verschenen dat jaar ongeveer gelijktijdig bij twee drukkers vrijwel identieke gezangboeken: ”Eyn Enchiridion oder Handbüchlein…”. Beide vertonen sporen van haastwerk. Over het algemeen wordt daarom aangenomen dat er onder drukkers een ware wedloop plaatshad wie als eerste de liederen van de lutherse reformatie mocht drukken.

Het ”Erfurter Enchiridion”, zoals het liedboekje wordt aangeduid, bevat 26 liederen, waarvan 16 met melodie. Daaronder zijn er achttien van Luther, zoals ”Aus tiefer Not schrei ich zu dir”, ”Christ lag in Todesbanden”, ”Nun komm, der Heiden Heiland” en ”Mitten wir im Leben sind”.

De uitgave van Johannes Loersfeld is bewaard gebleven, de druk die Matthes Maler uitgaf stond sinds 1870 als ”verloren gegaan” te boek. Tot nu. Hoe en wanneer het boekje in Dublin is terechtgekomen, is nog onduidelijk. Maar het is er weer: een van de eerste liedboekje van de lutherse reformatie.