„Sociale media veranderen het denken”
„Moderne media zijn meer dan middelen die ons ter beschikking staan. Als wij er veel mee werken, hebben zij invloed op ons functioneren en denken. Dat stelt Nicholas Carr, deskundige op het terrein van moderne media en het menselijk brein”, schrijft E. J. van Dijk, directeur van de Evangelische Hogeschool, in De Waarheidsvriend.
„Enkele jaren geleden merkte hij (Nicholas Carr, red.) dat hij in zijn denken anders begon te functioneren. Hij kon zich slecht concentreren en was snel afgeleid. Het viel hem op dat hij zich permanent gedroeg alsof hij achter de computer zat. Hij was onrustig en had in zijn hoofd steeds een bepaalde honger naar nieuwe informatie.
Het is helemaal niet waar dat multitasken zo knap en goed is en getuigt van een hoge intelligentie en flexibiliteit. Je doet wel veel tegelijk, maar met de diepgang van een bierviltje. Meer informatie hebben, is iets heel anders dan informatie begrijpen en onthouden. Over informatie beschikken is bovendien iets anders dan kennis bezitten. Weten veronderstelt denken.
Over informatie beschikken betekent dat je zoekmechanismen moet kunnen hanteren, en dat is een heel andere vaardigheid. Iets opzoeken is echt iets heel anders dan zelf iets weten. Het gebruik van internet en het scrollen met de muis of het vegen over de iPad leert dat je informatie scant: heb ik hier iets aan, gaat dit ergens over – en zo niet, dan scroll of veeg je verder. Het zich eigen maken van kennis en het verbinden daarvan met al aanwezige wijsheid, is iets heel anders dan het herkennen van informatie. (…)
De Amerikaanse auteur Tony Reinke schreef een beknopt boekje over de kunst van het lezen. Ook hij stelt dat internetlezers gewend zijn aan het snel en vluchtig lezen van zeer veel teksten. Hij onderkent vier risico’s die daaraan kleven. (1) De lezer streeft geen omvattend begrip na, maar kijkt vluchtig naar tekstfragmenten. (2) De lezer wordt niet zelf aan het denken gezet, maar reageert op wat hij ziet. (3) De lezer begint niet een proces van langzaam en grondig wijsheid vergaren, maar maakt slim gebruik van de informatieovervloed. (4) De lezer doet indrukken op met het hoofd, in plaats van dat hij zich verheugt met het hart. (…)
Onze grote tegenstander kent drie belangrijke wapens. Lawaai, haast en menigte. Daarom vind ik het mooi als ik van een student het volgende mag lezen: „Stilte is van essentieel belang. Ik heb mogen leren dat stilte belangrijk is om contact met God te maken, om je niet te laten vullen door de waan van de dag.” Precies! Alleen de woorden die door het zwijgen en de stilte zijn heengegaan, kunnen veelzeggend zijn.”
