Toch voldoen de conclusies van de commissie niet aan de verwachtingen. Vooral omdat gedurfde voorstellen om in het belastingstelsel gezinnen eerlijker te gaan behandelen, niet worden gedaan. Traditionele gezinnen, waarin de man de kost verdient en de vrouw voor de kinderen zorgt, zijn financieel gezien de „pakezels van de staat”, schreef deze krant enkele jaren geleden. De commissie-Van Dijkhuizen brengt daarin helaas geen principiële verandering.

Behalve dat is er nog iets dat teleurstelt. Het is het voorstel van de commissie –dat we overigens al kenden uit haar tussenrapportage– om de zogeheten giftenaftrek geheel af te schaffen.

Daarbij is het overigens van belang te onderkennen wat in deze kwestie het motief van de commissie is. Dat is níét omdat de mogelijkheid tot giftenaftrek, zoals je hier of daar weleens hoort beweren, het zoveelste voorbeeld zou zijn van regelgeving die christenen bevoordeelt. Díé redenering is onzinnig. Wie aan niet-christelijke doelen doneert, heeft evenzeer recht op belastingaftrek.

Nee, Van Dijkhuizen en de zijnen vliegen de zaak vanaf een andere kant aan. Onderzoek toont volgens hen aan dat de aftrekregeling geen noemenswaardig effect heeft op de mate van vrijgevigheid. Anders gezegd: burgers gaan door deze regeling niet méér geven. En als dat waar is, stelt de commissie, laten we er dan maar mee stoppen en ons belastingstelsel zo simpel mogelijk houden.

Dat is een nogal contra-intuïtieve stelling. Wie immers zijn nuchtere verstand laat werken, zou toch verwachten dat burgers allicht iets meer geven wanneer zij weten dat van die gift een deel weer in hun portemonnee terugvloeit?

Maar zelfs al zou dit waar zijn, dan nog is het de vraag of afschaffen van de giftenaftrek wijs is. Terecht is het motto van dit kabinet dat verantwoordelijkheden weer teruggelegd moeten worden bij de burger. Terecht heeft het het bevorderen van particulier initiatief hoog in het vaandel staan. Zie alleen maar het terrein van de ontwikkelingssamenwerking. We moeten af, vinden Rutte en de zijnen, van het al te zwaar subsidiëren van hulpclubs. Waarom moet de overheid al deze activiteiten bekostigen? Moeten we dat niet aan burgers zelf overlaten?

Op die redenering valt iets af te dingen. Maar als we ze voor het gemak even overnemen, is een logische volgende denkstap dat de overheid burgers daarbij wel een handje helpt. Is het spontaan anderen de helpende hand bieden een van je beleidsdoelen, straal dat als overheid dan ook uit. Zo van: kijk maar, we geven het zelfs een fiscaal duwtje.

Het afschaffen van de giftenaftrek is in dit licht bezien een volstrekt verkeerd politiek signaal. Ook al zullen veel burgers, gelukkig, gewoon blijven geven, of hun gift nu aftrekbaar is of niet.