Commentaar: Teloorgang gezin aanjager secularisatie
Zorg dat ouders zich zo min mogelijk met hun kinderen kunnen bemoeien. Daar vind je de sleutel tot de morele revolutie die ons voor ogen staat. Dat was de gedachtegang van Russische linkse intellectuelen die eind 19e eeuw tijdens hun ballingschap in de Zwitserse stad Zürich met elkaar discussieerden over hun maatschappijvisie. De geschiedenis lijkt hun inmiddels gelijk te geven.
Er wordt in onze samenleving door velen met deernis gekeken naar vrouwen die ervoor kiezen zich geheel te wijden aan de zorg en opvoeding van hun kinderen. Zij zouden daar achter de voordeur hun talenten verloren laten gaan. Sommigen vinden het zo gênant dat deze moeders alle dagen thuis zitten, dat ze hen met passende middelen aan een baan buitenshuis willen helpen. Met aandrang wordt hun het ‘evangelie’ van vrouwenemancipatie gebracht. „Kom tot ontplooiing.”
Deze sterke aandrang is de achterliggende jaren overgegaan in lichte dwang. Allerlei financiële maatregelen die gezinnen een steuntje in de rug gaven, zijn teruggeschroefd. Denk bijvoorbeeld aan de kinderbijslag. Kregen ouders voorheen voor oudere kinderen een hogere toelage, inmiddels is de kinderbijslag flink afgetopt. Zeker voor gezinnen met een beperkt inkomen is dat een ingrijpende maatregel. Steeds meer vrouwen zagen zich gewongen om te gaan werken, wilden ze samen met hun man het hoofd boven water kunnen houden.
De zachte drang gaat langzamerhand over in harde. In 2017 wordt de algemene heffingskorting afgeschaft. Smalend wordt deze ook wel de aanrechtsubsidie genoemd. Dat is al in 2009 afgesproken, maar voor D66 duurt dat te lang. Zij wil de afschaffing versneld doorvoeren. Vrouwen moeten de arbeidsmarkt op. Weliswaar gaat minister Bussemaker van Emancipatie daar niet in mee, maar het signaal is duidelijk. Veelzeggend is dat voor de minister niet het gezinsbelang doorslaggevend is, maar de haperende economie. Wat moet je met nog meer vrouwen op de huidige arbeidsmarkt? Het is niet verstandig hen eerder die richting uit te sturen.
De gedachte dat vrouwen pas tot echt ontplooiing komen als ze buiten de deur werken, is overigens niet alleen te vinden bij moderne libertijnen. Ook in christelijke kring wordt dat vrij kritiekloos verdedigd. Er kunnen zeker situaties zijn dat het van belang is dat moeders betaald werk doen. Maar te weinig wordt, ook in christelijke kring, beseft dat deze tendens een kwalijke bijwerking heeft.
De Amerikaanse maatschappijgeleerde Eberstadt is op grond van uitgebreid onderzoek tot de conclusie gekomen dat de teloorgang van het traditionele gezin in West-Europa de belangrijkste aanjager is geweest voor de secularisatie. Zeker, het is niet de enige factor. Maar de rol van moeder is wel van groot belang.
De conclusie van Eberstadt komt overeen met hetgeen de Russische intellectuelen anderhalve eeuw geleden voorspelden. Dat is veelzeggend. Misschien dat mensen, en zeker christenen, moeten gaan werken aan herwaardering van moeder in het gezin. Dat is in belang van kind en kerk.