Het debat in de Tweede Kamer is vanaf 20.00 uur hier te volgen.

Vorige week sprak de Kamer in eerste termijn over het initiatiefwetsvoorstel van de D66-Kamerleden Dijkstra en Schouw over trouwambtenaren. Kern: gemeenten mogen niet langer trouwambtenaren met gewetensbezwaren tegen het sluiten van homohuwelijken aannemen.

Tijdens het debat kwamen PvdA, VVD, SP en D66 met kritische vragen over de ongeveer 85 zittende trouwambtenaren. Zouden die ook niet het veld moeten ruimen?

Woensdagavond antwoorden de indieners op de vragen vanuit de Kamer. Ook minister Plasterk van Binnenlandse Zaken zal het woord voeren .

Er zijn drie opties waaruit de Kamer kan kiezen als het gaat om de zittende trouwambtenaren.

Rustig laten zitten

De eerste optie is de zittende trouwambtaren rustig te laten zitten. Dat is hetgeen VVD en PvdA in het regeerakkoord vastlegden: „Nieuwe ‘weigerambtenaren’ worden niet aangesteld.”

Dit wordt ook wel de uitsterfconstructie genoemd. Immers, als er geen nieuwe trouwambtenaren met gewetensbezwaren aangenomen worden, zal het aantal zittende door leeftijdsontslag, het vrijwillig beëindigen van een dienstverband of overlijden vanzelf verminderen tot nul.

Overlaten aan gemeenten

De tweede mogelijkheid is om gemeenten de vrijheid te geven om zittende trouwambtenaren al dan niet te ontslaan. Dat is de optie die de indieners van het initiatiefwetsvoorstel kiezen. Zij redeneren dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het personeelsbeleid.

Om gemeenten daarmee een handje te helpen willen Dijkstra en Schouw in de Algemene wet gelijke behandeling een bepaling opnemen dat de ambtenaren die met ontslag te maken krijgen, zich bij de rechter niet kunnen beroepen op discriminatie vanwege hun godsdienstige overtuiging.

Ontslag voor allen

Tot slot kan de Kamer ervoor kiezen om in de wet een bepaling op te nemen dat alle zittende trouwambtenaren het veld moeten ruimen. De fracties van VVD, PvdA, D66, SP en GroenLinks vinden dat daar serieus naar gekeken moet worden, zo bleek vorige week. Volgens hen ontstaat er rechts­ongelijkheid als in de ene gemeente trouwambtenaren met gewetensbezwaren wel mogen blijven en in de andere niet.

Als de Kamer besluit om de initiatiefwet zodanig aan te scherpen dat ook de zittende trouwambtenaren de laan uit moeten, dan is er van gemeentelijke autonomie bij het personeelsbeleid geen sprake meer.

Gemakkelijk is deze optie niet. De Raad van State heeft in een advies gewezen op juridische belemmeringen om bestaande arbeidscontracten te beëindigen.

Laatste strohalm

Zijn er dan straks helemaal geen mogelijkheden meer voor christenen om hun huwelijk te sluiten ten overstaan van een ambtenaar die een Bijbelse visie heeft op het huwelijk?

Er lijkt een laatste strohalmpje te zijn. Er zijn namelijk drie soorten trouwambtenaren. De eerste soort is de gewone ambtenaar van de burgerlijke stand. Hij is in loondienst bij de gemeente en een van zijn taken is het voltrekken van huwelijken. De tweede groep is de bijzondere ambtenaar van de burgerlijke stand. Hij is niet in dienst bij de gemeente, maar heeft een contract om alleen huwelijken te bevestigen. Tot slot zijn er ambtenaren die voor één dag trouwambtenaar zijn om een huwelijk van familie of bekenden te voltrekken. Christelijke trouwparen zouden voor hun huwelijk een kennis of familielid kunnen vragen die hun huwelijk wil voltrekken.

Zelfs GroenLinks vindt het te ver gaan om aan deze laatste groep te vragen of zij ook bereid zijn om homohuwelijken te sluiten. „We mogen toch wel aannemen dat een gewetensbezwaarde oom uit Staphorst niet door zijn lesbische nichtje wordt gevraagd om haar homohuwelijk te voltrekken? zo vroeg GroenLinks-Kamerlid Voortman vorige week retorisch.

Maar het is lang niet zeker dat de mogelijkheid van trouwambtenaar voor één dag blijft. In de schriftelijke voorbereiding van hun wet werpen Dijkstra en Schouw de vraag op of het niet beter is om de trouwambtenaar voor één dag af te schaffen. Dan breekt de laatste strohalm.