Het landelijk parket van het openbaar ministerie geeft zelfs aan dat tot nu toe niet is gebleken dat een mogelijke aanslag is voorkomen. Volgens justitie blijven de vier wel verdacht.

Het OM maakte vorige week nog bekend dat het wel dacht met de aanhoudingen van deze vier een bomaanslag te hebben voorkomen. De verdachten zouden deel hebben uitgemaakt van een radicaal moslimnetwerk.

Het was toen nog niet duidelijk wat het doelwit van de mogelijke aanslag zou zijn geweest en of dat doelwit in Nederland lag. De zaak kwam aan het rollen door een tip van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). De informatie over de ”terroristische actie” die op handen zou zijn, had de AIVD uit een doorlopend onderzoek naar extremistische moslims.

De arrestanten komen uit Amsterdam (2), Amersfoort, Den Haag en Schiedam. Een vijfde verdachte uit Amersfoort werd al snel vrijgelaten omdat er onvoldoende verdenking tegen hem bleek te zijn. De anderen werden verdacht van het voorbereiden van een ontploffing en deelneming aan een criminele organisatie.

Volgens een van de advocaten, B. Nooitgedagt, is het terecht dat de mannen niet langer in hechtenis worden gehouden. „Er was alleen informatie van de AIVD. Die concludeerde op basis van afgeluisterde telefoongesprekken dat er mogelijk sprake was van een terroristische actie”, stelt de raadsman. „Niet vast stond in welke vorm en op welke plaats de explosie zou worden veroorzaakt.”

Nooitgedagt zegt dat de informatie volgens de AIVD zou zijn gedestilleerd uit het gebruik van codewoorden. De dienst constateerde dat de verdachten in telefoongesprekken geheime informatie uitwisselden, stelde de raadsman.

Ook advocaat V. Koppe, die een van de andere verdachten verdedigt, is blij dat zijn cliënt uit voorarrest komt. „Enerzijds ben ik blij dat het openbaar ministerie eieren voor zijn geld heeft gekozen. Anderzijds betreur ik nog meer dan vorige week de manier waarop naar buiten is gebracht dat met het aanhouden van onder meer mijn cliënt een grote terroristische aanslag is voorkomen. Dat was op helemaal niets gebaseerd.”

Een van de verdachten wordt overgedragen aan de vreemdelingendienst. Dat komt omdat hij illegaal in Nederland verbleef.

Woordvoerder V. van Steen van de AIVD benadrukt dat zijn dienst wel degelijk „serieuze aanwijzingen” had gekregen dat er een aanslag werd voorbereid. „Die moest worden voorkomen”, stelt hij vast. „Onze aanwijzingen komen vaak van kwetsbare bronnen. Bronnen die we daarom moeten beschermen en onbekend moeten laten.” Van Steen wijst erop dat het in dit soort gevallen dan ook alleen de taak van de AIVD is om terroristische acties te voorkomen. Niet om ze strafrechtelijk te bewijzen.

Minister Donner van Justitie zegt niet te kunnen beoordelen of de aanhouding voorbarig was. „Bij dit soort informatie moet je eerst kijken of het waar is. Zodra je dan vaststelt dat er te weinig bewijs is, moet je ze ook weer vrijlaten. Dat is gebeurd.”

De bewindsman sluit niet uit dat er aan de ene kant een aanslag is voorkomen door de aanhoudingen, maar dat er aan de andere kant onvoldoende bewijs is om de verdachten vast te houden. „AIVD-informatie is niet per definitie strafrechtelijke informatie. Dat betekent niet dat je er niets mee moet doen.”

De PvdA vindt het een kwalijke zaak dat verdachten mogelijk te makkelijk worden opgepakt, aldus Tweede-Kamerlid Wolfsen. Zijn fractie vreest dat onder de nieuwe terrorismewet mensen nog eerder dan nu verdacht en opgepakt worden, zonder dat er gedegen bewijs is.

„Onder de nieuwe wet wordt samenspanning strafbaar, maar wat is dat precies? Het kan ertoe leiden dat de voorbereiding tot samenspanning dat ook wordt en de pogingen tot voorbereiding ook.”

De PvdA tobt nog met de nieuwe wet, die de Tweede Kamer binnenkort behandelt.