De westelijke straalstroom, een relatief smalle gordel met hoge windsnelheden in hogere luchtlagen, bepaalt voor een groot deel het Europese klimaat. Gewoonlijk gedraagt de straalstroom zich als een snel voortstromende rivier en heeft ze een matigend effect op het West-Europese klimaat. „Dit voorjaar kronkelt hij echter traag in lussen en grote bochten”, aldus Reinier van den Berg van MeteoConsult in Wageningen maandag op weer.nl.

In zo’n slingerende straalstroom kunnen lokaal draaikolken ontstaan, de zogeheten koudeputten, die lang kunnen aanhouden. Ook is het weer gevoeliger voor extremen. Bij gebrek aan een sturende westelijke stroming waait het vaker uit het noorden, zuiden of oosten.

Elk van deze windrichtingen gaat vaker vergezeld van extreme temperaturen. Te koud, of juist te warm. Deze lente wordt vooral bepaald door noordelijke wind en was daardoor extreem koud.

Voorlopig bevindt Nederland zich in zo’n koudeput. Van den Berg ziet nog geen signalen dat er warm zomerweer op komst is.

Klimaatwetenschappers speuren naar de mogelijk oorzaak van de afwezige straalstroom. Het is bekend dat het poolgebied beduidend sneller opwarmt dan de subtropen. Het zou kunnen dat dit de vaart uit de straalstroom haalt, waardoor die zich meanderend gaat gedragen.

Van den Berg noemt het opvallend dat de straalstroom ook in de afgelopen jaren al vaak zwak was. „Echte zuidwesterstormen kennen we daardoor niet meer.”