De uitkomst van deze zaak was dat een eenmaal vastgelegde gift zelfs voor de kinderen fiscaal aftrekbaar is. Een overzicht.

De moeder van belanghebbende heeft in 2001 een schenking gedaan ten behoeve van een goed doel, een algemeen nut beogende instelling (ANBI). De schenking is vastgelegd in een notariële akte en houdt in dat er jaarlijks een schenking wordt gedaan in de jaren 2001 tot 2005, dus voor de duur van vijf jaar. De schenking is afhankelijk van de levens van de moeder en een broer van belanghebbende. De erfgenamen van moeder zijn verplicht tot het naleven van de jaarlijkse uitkeringen en het verschuldigde schenkingsrecht. Onverwacht komt moeder op 10 januari 2002 te overlijden.

Bij het verdelen van de nalatenschap van moeder ontstond er onenigheid tussen de erfgenamen. Daarom werd de schenking die voorzien was voor 2002 in dat jaar niet uitbetaald aan het goede doel. Gelukkig voor het goede doel werden de erfgenamen het uiteindelijk wel eens. Vanuit de nalatenschap ontving de instelling het achterstallige bedrag voor 2002 daarom alsnog in 2003. In dat jaar kreeg zij ook de uitkering over het jaar 2003. Er werd zelfs een vergoeding betaald voor het te laat doen van de betaling uit 2002. Een van de erfgenamen, een zoon, claimde vervolgens voor het jaar 2003 giftenaftrek. Hij stelde immers dat hij (naar evenredigheid van zijn aandeel in de nalatenschap) een gift had gedaan aan het goede doel. De inspecteur en de rechtbank waren het niet met hem eens. De zoon handelde immers niet uit vrijgevigheid: hij handelde slechts in opdracht van zijn moeder.

De Hoge Raad gaf de zoon echter wel gelijk. Het oogmerk van vrijgevigheid –dat erg belangrijk is voor de giftenaftrek– moet beoordeeld worden op het moment dat de moeder heeft besloten over de notariële schenking. En op het moment dat zij de notariële stukken tekende, was die vrijgevigheid er wel. Deze verplichting verandert niet van aard door de overgang op de zoon. De Hoge Raad oordeelde daarom dat de zoon de giften die feitelijk in 2003 zijn gedaan, in aftrek mag brengen van zijn inkomen.

Wie dus overweegt om te schenken of na te laten aan het goede doel, doet er verstandig aan dit arrest in het achterhoofd te houden. Iemand die geld nalaat aan het goede doel, kan immers geen giftenaftrek claimen. Degene die schenkt aan het goede doel, kan dat uiteraard wel. Dit arrest zegt nu zelfs dat erfgenamen giften­aftrek kunnen claimen indien de notariële gift tevens afhankelijk is gemaakt van het leven van een ander.

Het is verstandig om alle mogelijkheden eens met een notaris of fiscalist te bespreken. De overige voorwaarden die gelden voor deze zogenoemde giftenaftrek bij periodieke schenking moeten dan wel in de gaten worden gehouden. Hierbij speelt met name de vijfjaarstermijn een rol, maar ook het feit dat de sterftekans van beide personen tezamen ten minste 1 procent moet zijn.

Vooral voor oudere personen is deze uitspraak dus interessant. Vanzelfsprekend is het goed om de kinderen hier zo mogelijk al over te informeren, zodat zij niet voor al te grote verrassingen komen te staan.

De auteur is werkzaam bij HVK Belastingadvies.