Object 4 heet het natuurgebiedje langs de Groeneweg van Daarle naar Daarlerveen. „Het object bestaat uit bos met eik en is gedeeltelijk open met gras en twee poelen”, zo staat er op de site van de vastgoedmakelaar. Een filmpje, vanuit de lucht gemaakt, laat zien waar het om gaat. Een veelzijdig stukje natuur.

Op de grond ziet het gebiedje er nog veel mooier uit. Bremstruiken bloeien uitbundig geel. Een tjiftjaf doet zijn uiterste best om van zijn eentonig geroep nog wat moois te maken. De knoppen in de eiken botten uit. Pinksterbloemen bloeien. In de poelen blaast een kikker zijn wangen bol en kwaakt het uit.

Het lijkt een stil protest. Want de kikkerpoel en omliggende gebied worden per opbod verkocht. Vlak voor sluitingstijd –afgelopen donderdagmiddag– is er op het gebied van ruim 4,5 hectare 39.000 euro geboden, terwijl het openingsbod 34.000 euro was. Zesentachtig eurocent voor een vierkante meter natuurgebied, dat is relatief goedkoop.

„Wij zijn echt bang dat hier rijkelui uit het westen op afkomen”, zegt voorzitter Jan Broeze van de Landschapsbond Daarle in oprichting. „Westerlingen kopen de grond, zetten er een caravannetje op en organiseren hier in het weekeinde een stevig feest. Daar zitten de mensen hier dus echt niet op te wachten. Het is een hechte gemeenschap waar de zondagsrust diepgeworteld is.”

De ontevreden Twentenaren hebben zich verenigd in een landschapsbond. „Een coöperatie waar mensen lid van worden en geld in steken. Vergelijk het met de marke uit de middeleeuwen. Dat was een collectief van grotere boeren die gezamenlijk het beheer en gebruik van hun gemeenschappelijke gronden reguleerden. Zo zouden boeren, jagers en vrijwilligers nu ook samen kunnen werken.”

De Landschapsbond in oprichting heeft staatssecretaris Dijksma per brief een zogeheten kwaliteitsbod gedaan om alle gronden voor een symbolisch bedrag over te nemen. De wildbeheereenheid West-Twente zou dan het beheer op zich kunnen nemen, net zoals ze dat de afgelopen 22 jaar heeft gedaan.

„Dat natuurbeheer door mensen uit de buurt is heel belangrijk”, zegt secretaris Jan Kreijkes van wildbeheereenheid West-Twente. „Zij hebben door de jaren heen veel kennis en ervaring opgebouwd en weten als geen ander hoe het prachtige coulissenlandschap het beste in stand kan worden gehouden. Sinds we na de ruilverkaveling eind jaren 80 het beheer van houtwallen en bosjes hebben overgenomen, zijn de natuurwaarden ervan met sprongen vooruitgegaan.”

Eerlijkheidshalve moet ook worden gezegd dat de jagers, boeren en burgers die bij de wildbeheereenheid zijn aangesloten, er zelf ook belang bij hebben om het beheer te blijven doen. De jagers zorgen ervoor dat de natuurgebiedjes optimaal blijven voor onder andere reeën, hazen, konijnen, fazanten en patrijzen. De boeren willen voorkomen dat er afgebroken takken op hun land terechtkomen. Ook moeten er niet te veel onkruidplanten langs de randen groeien, want die zaaien uit in hun land. Burgers met een houtkachel kunnen gratis hout uit de bosjes halen.

Deze lokale samenwerking tussen boeren, burgers en buitenlui is volgens Kreijkes een vorm van het Twentse noaberschap. De Wierdenaar vindt dan ook dat de verkoop van natuurgronden een grote impact heeft op de sociale verbondenheid in de gemeenschap. „Het vormt een grote bedreiging voor de sociale samenhang op het platteland.”

Dijksma: Eerst verkopen, dan evalueren

Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken (EZ) juicht het zeer toe dat mensen uit Daarle en omgeving het initiatief hebben genomen tot de oprichting van de landschapsbond. „Dit past bij de wens om lokale gemeenschappen meer verantwoordelijkheid te geven. Uit de brief van de landschapsbond blijkt een grote betrokkenheid van de bewoners bij hun eigen leefomgeving.”

Toch gaat ze voor wat betreft de percelen van fase A niet op het aanbod in. „Het is strijdig met het beginsel van gelijke kansen. Iedereen moet een gelijke kans krijgen om de gronden te kopen. Het staat eenieder, dus ook de Landschapsbond Daarle i.o., vrij om een bod te doen op de percelen die nu in de verkoop staan”, aldus Dijksma. De staatsecretaris heeft de Tweede Kamer toegezegd dat zij op basis van de evaluatie van fase A zal bezien of het mogelijk en wenselijk is om bij mogelijke volgende verkopen aanvullende voorwaarden te bedingen. Een voorwaarde zou kunnen zijn dat de koper uit de directe omgeving moet komen.

De staatssecretaris heeft Staatsbosbeheer gevraagd alle voorgenomen verkopen na afronding van fase A op te schorten, in ieder geval totdat er met de Tweede Kamer is gesproken over de evaluatie en eventuele alternatieven voor verkoop. Dat betekent dat als het aan Dijksma ligt de verkoop van zestien kavels met in totaal 292 hectare uit fase A deze week gewoon doorgaat.

Voor 516.000 euro geboden op natuurgebieden

De zestien percelen natuurgrond rond Daarle gaan deze week mogelijk voor een bedrag van 516.000 euro van de hand. Na de sluiting van de onlineveiling waren er donderdag in totaal zestien hoogste bieders op de stukken grond. Dat liet Jaap Bekker van Troostwijk Vastgoed Verkoop, die de veiling organiseert, donderdagavond weten. Het geboden totaalbedrag komt neer op een gemiddelde van 1,50 euro per vierkante meter.

Staatsbosbeheer bood de stukken land aan nadat de organisatie van het vorige kabinet de opdracht had gekregen om 100 miljoen euro bij te dragen aan het wegwerken van de staatsschuld.

Overigens moet een rechter nog bepalen of de verkoop überhaupt mag; hij doet op 22 mei uitspraak. Daarna moet Staatsbosbeheer ook nog bepalen of de percelen gegund worden, zoals dat heet. Bieders horen dan mogelijk vrijdag of zij een kavel daadwerkelijk hebben verworven. Mocht de rechter de verkoop verbieden, dan zal de gunning worden afgeblazen.

Stichting Das & Boom wil dat de rechter de verkoop verbiedt of in ieder geval opschort, totdat duidelijk is welke beschermde planten en dieren er op de zestien percelen leven. De zorgen die Das & Boom heeft, zijn volgens de dtaat en Staatsbosbeheer onterecht. Er is landelijke wetgeving om de natuur te beschermen en ook lokale overheden hebben daarin verantwoordelijkheden. Dat de percelen niet langer eigendom zijn van Staatsbosbeheer, wil niet zeggen dat er geen goed beheer meer zou kunnen plaatsvinden.

Wie de hoogste bieders zijn, wilde Bekker „uit privacyoverwegingen” niet zeggen. De Partij voor de Dieren liet echter zelf weten een stuk grond van bijna 100.000 vierkante meter te hebben „verworven.” De partij startte een burgerinitiatief en bracht in 2,5 week ruim 250.000 euro bij elkaar. Ook buurtbewoners zamelden geld in om percelen te kunnen kopen. Of zij bij de hoogste bieders zitten is niet duidelijk.