Rechten hongerstakers „netjes nageleefd”
RIJSWIJK (ANP). De rechten van hongerstakers worden in Nederland over het algemeen „netjes nageleefd” door gevangenisdirecties, artsen en andere betrokkenen. Chantage met lekker geurende voeding of het toedienen van dwangvoeding om hongerstakers op de knieën te krijgen, vindt volgens mr. dr. Pauline Jacobs niet plaats.
Jacobs promoveerde vorig jaar aan de Universiteit van Tilburg op een proefschrift over de rechten van hongerstakers en de toepassing van dwangvoeding. Zij reageerde maandag op de actie van hongerstakende asielzoekers in Rotterdam en op Schiphol, die sinds vorige week voedsel en in enkele gevallen vocht weigeren. De actievoerders protesteren tegen hun opsluiting.
Een van hen wordt sinds zondag verpleegd in het Justitieel Medisch Centrum in Scheveningen. Hij weigert vocht, wat heeft geleid tot nierfalen.
Hongerstakers krijgen volgens de afspraken op de daarvoor bestemde tijden eten en drinken aangeboden. Dat gebeurt om hen de kans te bieden te gaan eten of drinken, indien zij dat wensen.
Jacobs: „Nederland doet het netjes. Er wordt hen geen bord stamppot voorgehouden om hun wil te breken. Dat gebeurde eeuwen geleden in de Haagse Gevangenpoort, toen hongerstakers boven de gaarkeuken werden geplaatst.”
Nederland kent twee richtlijnen voor het omgaan met honger- en dorststakers: Een overheidscirculaire uit 1985 en de richtlijn honger- en dorststaking voor penitentiaire artsen en verpleegkundigen, opgesteld door de Johannes Wierstichting voor mensenrechten en gezondheidszorg.
Daarin staat beschreven wat regels zijn bij hongerstakingen. Eén van de afspraken is dat hongerstakers schriftelijk en in het bijzijn van een arts en een getuige moet aangeven om welke reden voedsel en/of vocht wordt geweigerd.
In de praktijk werken die spelregels, op één aspect na. Volgens Jacobs worden hongerstakers te snel in afzondering geplaatst. Een toezichtcommissie van de Raad van Europa heeft Nederland daarvoor onlangs op de vingers getikt.
„Plaatsing in afzondering kan worden uitgelegd als een strafmaatregel”, verduidelijkt Jacobs. „De autoriteiten leggen dat echter uit als een middel om een hongerstaker door cameratoezicht goed in de gaten te kunnen houden. De Raad van Europa is het daarmee niet eens.”
Hongerstakers kunnen het volgens de medische literatuur 60 tot 70 dagen volhouden. Dikke mensen houden het langer vol dan magere. Stoppen met drinken leidt binnen enkele dagen tot ernstige gezondheidsschade en binnen een week tot de dood.