Bij onverwachte ziekte van een predikant of bij het anderszins niet kunnen invullen van een preekbeurt was het de ideale reddingsboei voor een compleet uitgewerkte dienst: Menigerlei Genade. Een begrip, met name in gereformeerde kring.

Dit jaar verschijnt de honderdste jaargang. In 1911 werd de serie gestart en in de Tweede Wereldoorlog werd de uitgave van het tijdschrift drie jaar onderbroken. Dat was van 1943 tot 1945. De reden: papierschaarste. „De eerste jaargang na de oorlog, jaargang 33, verscheen in 1946”, vertelt dr. Aarnoud Jobsen uit Goes, die samen met dr. Piet Schelling uit Monster al achttien jaar de redactie vormt.

De eerste tijd verscheen Menigerlei Genade wekelijks; de laatste jaren kwam het elk kwartaal uit, met steeds vijf diensten. „Het is begonnen als een strikt gereformeerd tijdschrift. Vanaf de jaren negentig zijn in de kring van auteurs ook hervormden opgenomen, zoals dat paste in de ontwikkelingen rond Samen op Weg.”

De abonnees bleven echter vrijwel altijd van gereformeerden huize. „Alle plaatselijke gereformeerde kerken hadden vroeger een abonnement en soms zelfs meerdere, en veel particulieren ook. In de toptijd waren er duizenden abonnees.” Dat aantal ligt nu op ongeveer 650. Expres werd de titel Menigerlei Genade nooit veranderd. „Omdat het een sterk merk is.”

Huiskamer

Zo sterk is het merk dat mensen graag lieten zien dat ze de preekbundels in huis hadden. „In de tijd dat er elke week nog een preek werd uitgegeven, werden ze allemaal ingebonden. Dan had je schitterend ingebonden banden van soms wel meer dan 900 bladzijden. In menig gereformeerde huiskamer stonden exemplaren van Menigerlei Genade en er werd zeer zorgvuldig mee omgegaan”, aldus Jobsen.

Gedurende de honderd jaar gebruikten tal van kerken de preken, vult dr. Piet Schelling aan. „Meestal op zondagen als er geen predikant beschikbaar was. In dat geval droeg iemand uit de gemeente, de preeklezer, een preek voor. Maar eveneens werden de preken dankbaar geraadpleegd voor vieringen in verzorgings- en verpleeghuizen.”

Tegenwoordig loont het niet meer om het tijdschrift uit te geven. Bij nood is er tegenwoordig internet waarop allerlei preken te vinden zijn. De zoekmachine Google verdreef daardoor een instituut.

In 2014 komt er een speciale jubileumuitgave van Menigerlei Genade uit, in boekvorm. „Behalve dat in dit boek diensten voor hedendaags gebruik zullen staan, blikken we terug op de afgelopen eeuw. Zo willen we enkele opmerkelijke en bijzondere zaken beschrijven. Voor dit laatste doen we graag een beroep op mensen die gebruik hebben gemaakt van de serie –de preeklezer– of diensten met de preeklezer als voorganger hebben meegemaakt – de gemeente”, zegt Schelling.

De redactie vraagt of mensen hun ervaringen rond het gebruik van Menigerlei Genade willen doorgaven. „Anekdotes, bijzondere voorvallen, treffende reacties van kerkbezoekers rond het preeklezen. Die reacties willen we verwerken tot een mooi hoofdstuk met een ‘knipoog’ naar de jarige.”

Tijdperk

Jobsen noemt die slotbundel een eerbetoon aan Menigerlei Genade: „Het is een boek dat het einde van een tijdperk markeert. Het is ook een eerbetoon aan wat preken en preeklezen heeft betekent. Honderd jaar preekgeschiedenis is niet niks.”

Vrijwel alle nummers die in honderd jaar tijd verschenen zijn er nog. Op een paar na. „Wij missen nog een paar afleveringen. Het gaat om jaargang 63 (1976) de nummers 1, 2, 3, 4, en jaargang 84 (1997) nummer 3.” Als mensen een van die nummers bezitten, hoopt de redactie dat ze die willen afstaan, zodat het archief compleet is, zegt dr. Piet Schelling (p.schelling@kabelfoon.net of 0174-287365).