Volgens zowel lokale en regionale als nationale pers en media zou de Vordense dodenherdenking, waarbij ook in het dorp begraven nazisoldaten worden herdacht, „waardig” zijn verlopen. Het woord is afkomstig van het lokale 4 Mei Comité en het gemeente­bestuur. De juistheid ervan is zeer twijfelachtig.

De herdenking leidde, evenals vorig jaar, tot zo veel commotie en protest dat het organiserend comité en de gemeente zich gedwongen voelden de wandelroute langs het Duitse ‘kameradengraf’ uit het officiële programma te schrappen. Vorig jaar gebeurde dat al vanwege een verbod van de rechter in een kort geding –dat overigens dit jaar door de hogerberoepsrechter werd vernietigd. Dit jaar werd het geschrapt vanwege aangekondigde protesten van uit het toenmalig verzet voortgekomen ‘antifascisten’ en de vrees van het Nationaal Comité 4 en 5 mei dat de commotie rond Vorden de nationale herdenking zou overschaduwen.

Het eerbetoon aan de gevallen Duitsers door gewone Vordenaren, die de nazisoldaten wel mochten herdenken en dat dan ook massaal deden, veroorzaakte verder zichtbaar verdriet bij Joodse nabestaanden. Niettemin verklaarde het Vordense 4 Mei Comité aansluitend op de herdenking deze volgend jaar opnieuw op dezelfde wijze te zullen houden.

Een herdenking die op een dergelijke wijze, en dan ook nog onder toezicht van een enorme politiemacht, plaatsvindt, lijkt mij eerder te moeten worden gekenschetst als harteloos en getuigend van boerse lompheid, dan als „waardig.”

Een dergelijke herdenking is niet alleen lomp en harteloos, maar ook dom, naïef en gevaarlijk. Mede door de crisis is er overal in Europa sprake van een opleving van het rechts-extremisme en een steeds virulenter wordend antisemitisme. In zo’n tijd schaart een gemeente die meent op 4 mei de daar begraven nazisoldaten te moeten herdenken –alsof Nederland immuun zou zijn voor rechts-extremisme en de Duitse neonazi’s niet zijn buren zijn–, zich aan de zijde van neonazistische internetfora zoals Stormfront, dat deze herdenking van Duitse soldaten van harte toejuicht.

Om te voorkomen dat we elk jaar weer geconfronteerd worden met nieuwe ophef en dergelijke ‘waardige’ 4 meiherdenkingen in het niet voor rede vatbare Vorden, rest er nog maar één mogelijkheid: het herbegraven van de in Vorden begraven liggende Duitse soldaten op de centrale Duitse begraafplaats in Ysselsteyn. Daar liggen vrijwel alle Duitse militairen uit de Tweede Wereldoorlog die in Nederland zijn gesneuveld begraven. Een herbegrafenis maakt het voor de inwoners van het Achterhoekse dorp fysiek niet langer mogelijk langs hun graven te defileren.

Wellicht levert dit wat juridische complicaties op vanwege het feit dat de in Vorden begraven Duitsers in een particulier graf liggen met eeuwige grafrechten. Hiervoor kan, lijkt mij, het beste een Joodse organisatie zich nogmaals wenden tot de rechter. Met de opeenvolgende Vordense herdenkingen is aantoonbaar dat er doelbewust gevoelens worden gekwetst. Het organiserend comité en de lokale overheid hebben daarmee een onrechtmatige daad begaan.

Misschien is er ook met de nabestaanden van de Duitse gevallenen op dit punt iets te regelen en zijn zij tot een herbegrafenis bereid.

De auteur is freelance publicist.