Een heel gewone Anne Frank
De Oostenrijkse auteur Melissa Müller wist in 1998 veel aandacht te trekken met haar biografie over Anne Frank. Oorzaak: ze zei te weten wie de onderduikster verraden had. Vijftien jaar later komt ze met een herziene editie, nu zonder vermeende verraders aan te wijzen.
Uit de eerdere editie sprak impliciet de beschuldiging dat een werkster aan de Prinsengracht 263 in Amsterdam de familie Frank had verraden. Concrete bewijzen gaf Müller niet, maar aannames waren er voldoende. Deze stilzwijgende beschuldigingen zijn in de nieuwste editie niet meer te vinden. De auteur laat nu in het midden wie de onderduikers verraden heeft. Door de grote hoeveelheid nieuwe informatie voelde Müller zich genoodzaakt haar boek op een aantal punten te herzien. Dit levert een biografie op die is gebaseerd op interviews met overlevenden en nabestaanden en op teruggevonden correspondentie van de hoofdpersonen. Dat het op veel bronnen is gebaseerd, maakt het boek betrouwbaar.
Ondanks dit vele bronnenmateriaal blijft de biografie goed leesbaar. Het is geen droge opsomming van feiten, maar een vlot lopend verhaal, dat start met de inval in het Achterhuis en vervolgens teruggaat naar wat eraan voorafging.
In het voorwoord meldt de schrijfster dat ze een „zo authentiek mogelijk beeld” wilde neerzetten van Anne Frank. Ze vond dat Anne Frank te vaak werd afgeschilderd als een bijzonder meisje met bijzondere gaven. Eerder gaf ze in een interview al aan dat ze de onderduikster wilde „ontdoen van mythes.”
Hierin is ze geslaagd. De lezer krijgt het levensverhaal te lezen van een heel gewoon meisje. Net zoals ieder ander kind pubert ze, worstelt ze met haar identiteit, zet ze zich af tegen haar ouders en wordt ze voor het eerst verliefd. Het enige bijzondere wat aan Anne Frank wordt toegeschreven, is haar gave om te schrijven. Dit blijkt onder meer uit de dagboekfragmenten die regelmatig worden geciteerd. Voor een meisje van nog geen zestien getuigen deze van een enorme kwaliteit.
Ook de beschrijving van het geloof van Anne Frank is indrukwekkend. Zo meldt ze in haar dagboek dat ze door haar geloof in God „haar nervositeit had overwonnen en houvast had gevonden.” Een beschuldiging in de richting van God vanwege het leed dat haar en andere Joden treft, is niet te vinden: „God heeft ons volk nooit in de steek gelaten.”
Zo ontstaat er een biografie die het tragische verhaal van de onderduikers aan de Amsterdamse Prinsengracht terugbrengt van heldenepos naar menselijke afmetingen.
Boekgegevens
”Anne Frank. De biografie”, Melissa Müller; uitg. Bert Bakker, Amsterdam, 2013; ISBN 978 90 351 3214 6; 488 blz.; € 29,95.
