„We zijn alle drie een beetje anders”, lacht Janneke Fraser als ze vertelt over de moeders die in Glasgow bezig zijn een school op te richten. „Een van ons komt uit Finland, een ander uit Zuid-Afrika. Schotten zelf laten het christelijk onderwijs liggen.”

Zelf heeft ze Nederlandse wortels. De Schotten hebben de traditie van het bijzonder onderwijs niet en zijn er huiverig voor.

Vandaag hoopt het bestuur in Glasgow de statuten vast te stellen van een schooltje dat in augustus van start moet gaan. Enkele gezinnen hebben samen zes leerlingen aangemeld. In het eerste jaar wordt er gezamenlijk thuisonderwijs gegeven. „In 2014 moet het een echte school zijn”, aldus Fraser. „Groot zal hij nooit worden.”

Enkele maanden geleden leek het erop dat Mannafields Christian School in Edinburgh door geldgebrek zijn deuren moet sluiten. Mede door de nieuwe actie ”5000 Appeal” is er echter weer vertrouwen om het nieuwe schooljaar de deuren toch te openen.

Het doel is om in Schotland en Nederland 5000 nieuwe donateurs te werven. De Nederlandse stichting Vrienden van Mannafields werkt mee, vertelt penningmeester Gert van Tol. „Elke dag komen er enkele nieuwe donateurs bij. We zitten nu op zo’n 700.”

Ook de school in Glasgow probeert Nederlands geld te krijgen. Deze week heeft een Nederlandse groep een fietstocht gehouden om geld op te halen voor de oprichting van een ondersteunende stichting.

Van de Reformatie tot 1872 waren het de kerken die in Schotland de scholen in handen hadden. In 1872 droegen de presbyteriaanse kerken de onderwijstaak over aan de staat, onder voorwaarde dat de scholen hun christelijke identiteit zouden houden. De rooms-katholieke scholen bleven echter zelfstandig, hoewel die wel door de gemeenschap worden bekostigd.

Tot ongeveer dertig jaar geleden voelden christenen zich prima thuis op de staatsscholen. Maar de laatste jaren zet de regering haar seculiere onderwijsagenda door en neemt het ongemak toe.

„De mensen denken dat de school nog net zo is als toen ze er zelf op zaten”, zegt ds. Greg MacDonald. Hij is bestuurslid van de derde Schotse christelijke school, Lewis Independent Christian School in Stornoway, op het eiland Lewis. „Vroeger werd er dagelijks uit de Bijbel gelezen en leerden de kinderen psalmen. Maar vandaag hangt er een poster ”Ben je homo – stap er overheen”. De hele atmosfeer is veranderd. Ook op het christelijke eiland Lewis.”

Van de gereformeerde kerken is er niet één die christelijke scholen officieel steunt. De meeste support komt momenteel van de Free Church Continuing (FCC), de groep die in 2000 ontstond en waartoe ook ds. MacDonald behoort. „De andere kerken zijn geneigd steun te geven aan christenen die op openbare scholen werken. Op zich een positieve stellingname, maar volgens mij achterhaald.”

In Glasgow heeft de school steun van de Reformed Presbyterian Church, de groep die vorig jaar ontstond toen ds. Kenny Stewart de Free Church verliet. Fraser: „Zelf behoor ik tot de Free Presbyterian Church. Die is niet blij met samenwerking met andere kerken. Bovendien zijn de kerken klein. Dat verzwakt de scholen. Mogelijk blijven de kerken op hun beurt klein omdat er geen christelijk onderwijs is.”

Lewis Independent Christian School: www.lics.org.uk/joomla/

Facebookpagina voor christelijke school Glasgow: www.facebook.com/AChristianSchoolForGlasgow

Nederlandse Stichting Vrienden van Mannafields: www.mannafields.nl/

Mannafields Christian School: www.mannafieldschristianschool.org.uk/