Mabel Wisse Smit
Bij de officiële bekendmaking van haar verloving met prins Johan Friso, krap vier maanden geleden, leek er nog geen vuiltje aan de lucht. Inmiddels heeft Mabel Wisse Smit het vertrouwen van premier Balkenende zodanig geschaad dat de regering heeft besloten geen toestemmingswet in te dienen voor het huwelijk dat april volgend jaar wordt voltrokken. Gisteren praatte de Tweede Kamer over de affaire. De ontwikkelingen op een rij:
2000 : Prins Johan Friso en Mabel Wisse Smit ontmoeten elkaar op een feestje. In het najaar overwegen ze te gaan trouwen. Mabel vertelt de prins van haar contacten met de in 1991 doodgeschoten maffiabaas Bruinsma.
2001 : In februari meldt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) na aanhoudende geruchten dat prins Friso niet homo- maar heteroseksueel is. Een halfjaar later bevestigt de RVD dat Mabel behoort tot de intieme vriendenkring van Friso. Kort daarop wordt publiekelijk bekend dat Friso een relatie heeft met Mabel.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) meldt dan uit eigen beweging dat Mabel een verhouding heeft gehad met de omstreden Bosnische oud-VN-ambassadeur Sacirbey. Ook worden „incidentele zeilcontacten” met Bruinsma gemeld aan toenmalig premier Kok en oud-minister De Vries van Binnenlandse Zaken. Er volgt geen onderzoek, omdat de relatie pril is en de informatie er geen aanleiding toe geeft.
2002 : Op 15 oktober maakt Mabel deel uit van de rouwstoet tijdens de uitvaart van prins Claus. Ze gaat mee de grafkelder in. Premier Balkenende is vooraf ingelicht en gaat akkoord.
Een maand later vraagt premier Balkenende de AIVD naslag te doen naar Mabel en te kijken of een onderzoek nodig is, omdat zij nadrukkelijker binnen het Koninklijk Huis verkeert. De AIVD bekijkt de eigen bestanden en vindt daarin geen aanleiding voor een onderzoek.
2003 :
16 juni: Het paar meldt de regering dat het wil verloven en vraagt de regering toestemming om dat op 30 juni publiek te maken. Hierop vraagt Balkenende de AIVD nogmaals naslag te doen. Dit levert geen belastende informatie op voor Mabel. De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) doet een antecedentenonderzoek en meldt eveneens dat er niets aan de hand is met de verloofde van prins Friso.
16 tot 28 juni: Balkenende voert drie gesprekken, twee met het paar en een keer met Mabel alleen.
25 juni: Balkenende wil na zo’n gesprek nader AIVD-onderzoek naar de contacten die Mabel heeft gehad met Sacirbey en Bruinsma. De voorzitter van het College van Procureurs-Generaal laat de dossiers van het parket Amsterdam naspeuren op contacten met Bruinsma. De AIVD vraagt een buitenlandse zusterdienst en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) naar informatie over de relatie met Sacirbey.
27 juni: De AIVD meldt Balkenende dat uit het onderzoek geen risicovolle gegevens naar voren zijn gekomen.
28 juni: Balkenende meldt in een gesprek met prins Friso en Mabel dat er geen beletselen zijn voor de indiening van een goedkeuringswet. Het kabinet stemt hiermee in.
30 juni: Het paar maakt de verloving bekend.
15 augustus: Het tijdschrift Quote meldt dat Mabel ooit met Bruinsma op een feestje was verschenen. Dit is voor de AIVD geen reden om opnieuw onderzoek te doen.
2 oktober: Televisie-uitzending van misdaadverslaggever Peter R. de Vries waarin Bruinsma’s oud-lijfwacht Charlie da Silva melding maakt van een intieme relatie tussen Mabel en Bruinsma. Mabel geeft schriftelijk, via de RVD, toe dat zij een paar keer op het schip van Bruinsma heeft geslapen.
3 oktober: Mabel heeft opnieuw een gesprek met de minister-president, waarin nieuwe feiten naar voren komen over haar contacten met Bruinsma. Dat schaadt het vertrouwen van de premier. Die trekt de conclusie dat de toestemmingswet niet zal worden ingediend.
Balkenende vraagt aan minister Donner van Justitie of nader onderzoek van de DKDB nodig is om de risico’s te onderzoeken. Donner stemt hiermee in. Minister Remkes (Binnenlandse Zaken) besluit op verzoek van Balkenende de AIVD nader onderzoek te laten doen naar de nieuwe informatie die uit de media en het gesprek met Mabel naar voren is gekomen.
10 oktober: Balkenende maakt bekend dat de toestemmingswet niet wordt ingediend.
20 oktober: Balkenende en Remkes geven antwoord op de tientallen vragen die door de Tweede Kamer zijn gesteld. Uit het antwoord blijkt onder andere dat pas enkele dagen voor de verloving nader onderzoek is ingesteld naar Mabel. Balkenende en Remkes vinden niettemin dat er „adequaat en tijdig” is gereageerd. De antwoorden roepen nieuwe vragen op bij de Tweede-Kamerfracties.
21 oktober: De Tweede Kamer besluit op donderdag 23 oktober een „debat op hoofdlijnen” te houden. RTL Nieuws meldt dat Mabel Wisse Smit mogelijk indirect betrokken is geweest bij wapenhandel. Ook zouden volgens RTL Nieuws de contacten van Wisse Smit met Bosnische leiders op hoog niveau veel breder zijn geweest dan alleen de omstreden diplomaat Sacirbey, met wie ze een relatie heeft gehad. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zou hier van op de hoogte zijn geweest via publicaties in de Bosnische media.
22 oktober: De kamercommissie voor de inlichtingendiensten wordt door premier Balkenende en minister Remkes vertrouwelijk bijgepraat over de meest gevoelige zaken van het onderzoek naar Mabel. De RVD zegt intussen niets over de nieuwe geruchten inzake de wapenhandel die zijn opgedoken rond Wisse Smit.
23 oktober: De Tweede Kamer debatteert over de zaak rond Mabel Wisse Smit. De Volkskrant meldt dat het dossier-Mabel Wisse Smit is verdwenen uit het archief van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds premier Balkenende bekendmaakte dat er geen toestemmingswet voor het huwelijk wordt ingediend zijn prins Johan Friso en Mabel niet meer gesignaleerd. Het is niet bekend waar zij zich hebben teruggetrokken. Beiden hebben een verblijf in het buitenland. Friso werkte tot voor kort in Londen, waar ook de meeste vrienden van het paar wonen, en Mabel woont in Brussel. Of zij na alle commotie haar werk voor de filantropische stichting van miljardair George Soros heeft hervat, wil niemand zeggen.