De landelijke kerkvergadering buigt zich vrijdagochtend over een rapport waarin de Protestantse Kerk haar houding tegenover de islam en moslims in Nederland verwoordt. Het document, dat officieel ”Vervolgnota integriteit en respect” heet, is een vervolg op de islamnota die de synode in november 2010 aanvaardde als „bouwsteen” voor beleid.

De PKN formuleert in de vervolgnota in twaalf punten wat voor haar respect en integriteit in relatie tot de islam inhoudt. Hoewel de vervolgnota is bedoeld als aanvulling op de islamnota, valt op dat daarin minder duidelijk wordt gesproken over de vraag of christenen en moslims dezelfde God dienen en of Jezus Christus de enige Weg tot behoud is.

Een voorbeeld. Als moslims Christus als Heere en Verlosser afwijzen, dan is dat volgens de eerste nota „geen detail of bijzaak. Het raakt de kern van de openbaring van God en de identiteit van God Zelf.”

De vervolgnota is er eveneens duidelijk over dat God Zich „op beslissende wijze” in Christus heeft geopenbaard. „Maar dat besef belemmert niet de erkenning dat God zich in heel zijn schepping kenbaar heeft gemaakt en dat ook moslims God oprecht zoeken.” Dit is precies het punt dat de commissie van rapport, die de vervolgnota vooraf heeft bestudeerd, vrijdag zal aanroeren. Een minderheid van deze commissie, waarin onder anderen ds. A. van Lingen (Kinderdijk) en ds. L. W. Smelt (Bodegraven) zitting hebben, vindt dat de vervolgnota onvoldoende recht doet aan de „exclusiviteit van de ene Naam door Wie wij allen behouden kunnen en moeten worden.”

Door alle nuanceringen is het de vraag wat de kerk dan wél positief mag belijden, aldus de commissieminderheid. „De vervolgnota reikt niet voldoende belijdend spreken aangaande het God-zijn van Jezus aan als kader voor beleid. Het is een te grijze tekst geworden, die afbreuk doet aan de identiteit van onze kerk.”

Als de vervolgnota over de islam –gewijzigd of ongewijzigd– is aanvaard, buigt de generale synode zich over een rapport over het nieuwe Liedboek. Dat wordt op 25 mei in Monnickendam gepresenteerd, precies veertig jaar na het verschijnen van het Liedboek voor de kerken. Op de synodetafel ligt een voorstel om het nieuwe Liedboek vanaf die datum vrij te geven ter beproeving in de kerken voor een periode van vijf jaar.

Het is de bedoeling dat de synode vrijdag alleen kijkt naar het afgelegde traject: is het Liedboek tot stand gekomen op een wijze zoals in 2007 met de synode is afgesproken? Een inhoudelijke toetsing is nog niet mogelijk, omdat nog niet bekend is welke liederen er in het nieuwe Liedboek zullen staan.

Het is overigens niet voor het eerst dat de synode wordt gevraagd een publicatie vóór verschijning vrij te geven voor beproeving. In 2004 gaf de kerkvergadering groen licht voor de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Een belangrijk verschil met nu is wel dat er toen meer bekend was over de inhoud. Van de NBV waren al teksten beschikbaar.

Het is de vraag of de synode­leden vrijdag zonder slag of stoot akkoord zullen gaan met het ter beproeving vrijgeven van het Liedboek. Ook al hoeven de synodeleden in feite alleen maar te beoordelen of de afgesproken route is gevolgd, vraag is wel of dat besluit genomen kan worden zonder iets te weten van de inhoud van het nieuwe Liedboek. Is bijvoorbeeld aan het criterium voldaan dat het Liedboek een „uitdrukking is van de identiteit van de Protestantse Kerk”?

Een optie kan zijn om de bespreking van het nieuwe Liedboek door te schuiven naar de najaarsvergadering in november. Dat heeft duidelijk niet de voorkeur van het synodebestuur. De kerkorde geeft aan dat een beproeving moet plaatsvinden door de gemeenten van de kerk. Als de synode alvast een voorproefje neemt, praat ze voor haar beurt.