Gratis zeilles op Friese Leer Varen Dag
Bijna 7 knopen zeilde de Explorer two afgelopen zaterdag. Heel schuin en met een vaartje van 13 kilometer per uur scheerde het luxueuze zeiljacht over het Heegermeer. Aan het stuurwiel een onervaren landrot. Alleen mogelijk op Leer Varen Dag.
Rinkeldekinkel! Beneden in de kajuit kletteren pannen van het aanrecht als de Explorer two overstag gaat. „Het gaat hier helemaal fout!” roept Job Verdouw (10). Zijn vader heeft echter geen tijd om de kajuit in te duiken. Met windkracht 5 en een zeiloppervlakte van 56 vierkante meter wil de Beneteau Oceanis 34 maar één ding: scherp in de wind zo hard mogelijk vooruit.
Voor een onervaren stuurman is dat nog niet zo eenvoudig. Te veel in de wind sturen –oploeven– betekent dat het zeil gaat klapperen en niet meer mooi strak staat. De vaart gaat er onmiddellijk uit.
Te dwars in de wind –afvallen– zorgt ervoor dat het zeiljacht in een hoek van 45 graden gaat liggen. Zo schuin betekent niet automatisch dat het schip veel harder vaart. „De wind moet het schip als het ware vooruit zuigen”, legt Kees Alberts (59) uit. „Daarvoor moet je het scherp op de wind sturen.”
Alberts is eigenaar van watersportcentrum Ottenhome Heeg, een van de twintig bedrijven die meedoen aan de Leer Varen Dag. „Ik probeer mensen enthousiast te krijgen voor de watersport”, motiveert hij zijn deelname. Op de Leer Varen Dag –voor de tweede keer georganiseerd door de marketingorganisatie Beleef Friesland– mag iedereen gratis aan boord stappen van zeilboten, sloepen en motorjachten om kennis te maken met de watersport in Friesland. Afgelopen zaterdag kwamen er maar weinig mensen op af.
„Dat kan liggen aan de temperatuur, het is nog best wel koud”, denkt Hanita van der Schaaf, directeur van Beleef Friesland. „Maar deze dag is ook nog best onbekend.”
Onbekend maakt in dit geval niet onbemind. De bemanning van de Explorer two geniet in ieder geval met volle teugen. Na een paar keer laveren is het Heegermeer overgestoken en gaat het „mei folle feart de Fluezen op”, wat niet anders betekent dat het jacht met een stevig gangetje het volgende grote meer opzeilt.
„Kijk eens naar het verklikkertje”, adviseert Alberts de stuurman. Dat blijkt een lintje te zijn in het voorste zeil, het fokzeil. Als het lintje recht naar achteren wappert, blaast de wind op een goede manier in het zeil. Als het lintje alle andere kanten op flappert, is dat niet het geval en moet de stuurman afvallen of oploeven. Simpel.
„Precies de bedoeling van de Leer Varen Dag”, zegt Van der Schaaf. „Mensen laten zien dat varen helemaal niet zo moeilijk, gevaarlijk of eng is. Na wat instructie varen de meeste mensen zonder veel moeite met een boot weg.”
Varen is veel makkelijker dan de mensen denken, zegt ook Robert Toussaint, directeur van VVV Zuidwest Friesland. „En de Friese meren zijn ideaal om het varen te leren.” Friesland heeft 30.000 hectare watergebied. Watersporters kunnen er alle kanten op.
Als het aan Toussaint ligt, wordt zijn provincie de vaarschool van Europa. „Duitsers kennen Friesland al jaren als een ideaal watersportgebied. Maar dat moet breder bekend worden.”
Op de terugweg met de Explorer two blijkt dat de jeugd in Zuid-West Friesland in ieder geval al jong begint met leren zeilen. Op het Heegermeer wemelt het van de kleine zeilbootjes, Optimisten. De kinderen aan het roer sturen hun Optimist vastberaden het grote meer op en lijken niet bang te zijn voor de stevige wind. „Kinderen moet je op de basisschool enthousiasmeren voor de watersport, anders is het te laat”, vindt watersportondernemer Alberts. „De zeilcursus met Optimisten begint met kinderen van 8 jaar die in een zwembad leren wat ze moeten doen als de boot omslaat.”
Op de terugweg heeft de Exploren two de wind in de rug. Met een gangetje van 5 knopen gaat het weer richting Heeg. Van der Schaaf maakt de picknickmand open en deelt broodjes uit. „Dit is echt relaxen”, zegt Alberts. „Geen herrie aan je kop, alleen maar stilte.”
In de haven van Heeg neemt Alberts het stuur van de Explorer one weer over. Het luxueuze zeiljacht kost meer dan een ton en de meeste schade ontstaat bij het afmeren. Onervaren zeilers krijgen het schip niet mee. Mensen die kunnen aantonen dat ze ervaring hebben, betalen in het hoogseizoen voor het jacht 1400 euro per week, een weekend huren kost ongeveer de helft.
Niet elke zeilboot is zo duur in de verhuur. Een Poly Valk kost op een zaterdag in mei 80 euro per dag. Een sloep krijg je voor 125 euro per dag mee. Zelf een boot stallen en onderhouden kost al snel 1000 euro per jaar en drukbezette mensen varen er dan meestal een keer of tien mee. Huren is dan vaak goedkoper.
Eenmaal aangemeerd, zit er voor de bemanning niets anders op dan de auto weer op te zoeken. Maar een paar uur zeilen met een enthousiaste kapitein op een luxueus schip smaakt naar meer. Het watersportseizoen is begonnen!
Kees Alberts zeilt al z’n hele leven en geeft graag een paar tips.
Zelfstandig zeilen kun je niet in één dag leren. Volg een cursus of vaar een paar dagen mee met een ervaren zeiler.
Zoek als onervaren zeiler altijd de ruimte op. Een gedeelte van het meer waar geen andere schepen varen bijvoorbeeld.
Raak niet in paniek door het geluid van klapperende touwen of een klapperend zeil, het hoort erbij.
Hoe schuin een zeilboot ook gaat, hij kan niet omvallen door zijn kiel die onder water steekt.
Vaar niet met veel zeil als er veel wind is.
Anticipeer, kijk vooruit. Een boot is geen auto, als je remt staat hij niet onmiddellijk stil.
Neem bij het naderen van een haven alle zeilen in en vaar op de motor verder. Dat voorkomt botsingen.
Kinderen aan boord moeten een zwemvest om.
