De verhalen liggen voor het oprapen. Een ”independent” predikant in het Lake District heeft 24 leden onder zijn hoede. Een presbyteriaans predikant in Wales, met emeritaat maar elke zondag nog voorgaand, dient een gemeente van 28 leden. Een baptistenpredikant uit het zuiden van Engeland heeft twintig leden onder zijn gehoor.

Soms kan het nóg minder. Ds. Peter Kinley (63) is predikant van een evangelische gemeente in Wales met 14 leden, al zijn er soms in de zondagse eredienst 34 bezoekers. Het lijkt wel alsof hij bijna elke bezoeker telt, zo secuur geeft hij het aantal aan. Hij kan geen fulltime pastor zijn, zo denk je dan. Jawel, luidt zijn verrassend antwoord. „Mijn leden zijn vrijgevig”, lacht hij.

Een jonge baptist uit het midden van Engeland zegt dat 25 leden een gemiddeld aantal is van een doorsnee Engelse gemeente. Een oudere presbyteriaanse predikant, bijna met emeritaat, ziet dit als kernmerkend voor geheel Engeland. „Jongeren vinden de kerk gewoon niet relevant. Meer dan 90 procent van de Engelse jongeren houdt de kerk voor gezien.”

Paul Wells, voormalig hoogleraar aan de vrije theologische faculteit in het Franse Aix-en Provence en nu weer terug in Engeland, constateert dat Engeland vijandiger en agressiever ten opzichte van het christendom staat dan Frankrijk. „Daar praat men gewoon niet over religie. Maar in Engeland, met name de media, is men uitgesproken atheïstisch.” Ds. Stuart Olyott, voormalig voorganger van een baptistengemeente in Lausanne en ook weer terug in Engeland, kan dit verhaal alleen maar bevestigen.

Twee kerken die in Leicester vertegenwoordigd zijn die wél grote aantallen leden kennen, komen uit Noord-Ierland en Nederland. In Noord-Ierland zijn er veel presbyteriaanse kerken die een rijk historisch verleden hebben. De Nederlandse aanwezigen behoren hoofdzakelijk tot de Protestantse Kerk in Nederland, de Hersteld Hervormd Kerk en de Christelijke Gereformeerde Kerken, ook kerken met veel leden. Er waren ook enkele hervormde en hersteld hervormde kandidaten aanwezig die nog steeds op een beroep wachten, een ongekende situatie in Engeland. Want hoe klein een gemeente daar ook is, een voorganger is er altijd, behalve in enkele gemeenten die behoren tot de Gospel Standardbaptisten. Daar kent men nog het fenomeen leesdienst (reading service).

Grappig dat de Nederlanders nog steeds herkenning oproepen door hun donkere ambtskleding. Ds. Iain Murray, voormalig directeur van The Banner of Truth, heette enkele jaren de Nederlandse afgevaardigden in hun ”kleurrijke kleding” welkom, zo weet een Engelse predikant zich te herinneren. Ds. C. L. Onderdelinden riep gisteren na de laatste lezing Nederlanders op voor een groepsfoto. Waarop een Engelse aanwezige terugriep: „Black and white.”

De kleding doet echter geen enkele afbreuk aan de geestelijke eenheid die tijdens ontmoetingen wordt beleefd. Sommige Nederlanders wijzen wel op een mentaliteitsverschil tussen Leicester en de Haamstedeconferentie, die in navolging van Leicester wordt gehouden. Leicester is veel breder, minder formeel, kent meer humor en doet ook minder klagend over de kerk van vandaag, stellen enkele Nederlandse deelnemers.

Over kleine aantallen gesproken, hartverscheurend is het getuigenis dat de Cypriotische ds. Andrew Swanson geeft over zijn werk op Cyprus. Hij vertrok met een roeping voor de groep Turkse Cyprioten. Hij heeft er 28 jaar gewerkt maar er is er niet één in de kerk gekomen, zegt hij.

IJdel

Ds. Jeremy Walker (Engeland) belicht op de slotdag het Evangelie vanuit de kracht van de opgestane Christus. „Als er geen opstanding van Christus is, is onze prediking ijdel en het voorwerp van ons geloof vals. Dan kunnen we onze Bijbels sluiten, de kansel verlaten en eten en drinken met de wereld. Maar Christus ís opgestaan en we zullen met onze Verlosser zijn.”

Prof. Sinclair Ferguson (Verenigde Staten) besluit zijn derde lezing over het Evangelie. God versterkt door het Evangelie de dienaren om in Zijn dienst te volharden. „God werkt Zijn geheime plan uit totdat eens het mysterie, God geopenbaard in het vlees, ten volle geopenbaard zal zijn.”