Literatuur
Bij dat voorlezen is het geboren: mijn argwaan tegen de literatuur. Omdat er nog geen reformatorisch voortgezet onderwijs in de omgeving was kwam ik op een protestants-christelijke school terecht. Mannen met baarden, vrouwen met broeken, film, muziek met opera en operette en Groot Nieuws voor U – zo’n soort school. Eigenlijk haaks op kerk en gezin, en zo voelde het ook. Al maakten sommige leerkrachten veel werk van de dagopening.
Bij het vak Nederlands hoorde natuurlijk literatuur. Eens op een middag las de leraar met instemming literair werk uit de jaren zestig voor. Knap geschreven – je werd zo het verhaal ingezogen en zag het allemaal gebeuren. De humor ontbrak niet en er werd veel gelachen. Maar de lach bestierf op mijn gezicht toen ik plotseling tot mezelf kwam en me realiseerde hoe intens er met de dood en met een lijk werd gespot. Haast ongemerkt voerde het verhaal je mee in zaken die door geen enkele Bijbelse beugel konden.
Het lijkt me moeilijk voor mensen die zich beroepsmatig in de (moderne) literatuur hebben te verdiepen. Zeker, over smaak valt niet te twisten en niet alles hoort op de brandstapel. Literatuur is een vorm van kunst. Maar tevens een spiegel van de geest van de mens en van de tijd. Beiden waren én zijn sinds Genesis 3 niet best. En goede christelijke literatuur is maar een deeltje van het totaalaanbod.
Het lust me niet om boeken van mannen als Cremer, Mulisch, Wolkers en ’t Hart te lezen. Ik heb er weleens in gedwaald, maar de zonde walmde je tegemoet. En als je het leest ben je wel medeverantwoordelijk.
In boekbesprekingen in deze krant treft me dat soms. Waarderende woorden, terwijl er aan het eind nog kort afkeurend melding wordt gemaakt van passages die in strijd zijn met het zevende gebod en met woordgebruik dat apert ingaat tegen het derde gebod. Maar –en het zal wel te cru zijn– ik denk dan met mijn kleine verstand: hup, de kachel in met dat boek. Elke zonde is een moordaanslag op God.
Toch, eerlijk: ik heb het ook lastig gevonden om een boek weg te doen dat een vriend is geworden, maar net op de op een na laatste bladzijde een vloek voorschotelt. Met een zwarte pen dat ene woord goed doorkrassen zodat het papier bijna scheurt, ik ken die fout.
Ik dacht aan dit alles toen ik recent in een kerkelijk blad las over godslasterlijke uitingen in de samenleving. „Die komen we met name tegen in de literatuur, in de wereld van kunst en amusement, op de tv en in de reclame.”
Liever ben ik een cultuurbarbaar, dan dat ik boeken met vloeken accepteer.
