„Heerlijk dat het zover is”, zegt directeur B. Visser van de Erdee Media Groep. Achter het glas suizen de kranten voorbij. De ketting die de kranten in de greep houdt, heeft de vorm van een achtbaan: omhoog, omlaag. Eén druk op de knop en het symbolische eerste exemplaar komt via een lopende band op directeur H. van Esch van Koninklijke BDU Uitgevers toe. Visser krijgt hem overhandigd. „Een historisch moment, na meer dan anderhalf jaar nadenken, testen, voorbereiden”, zegt de EMG-directeur.

Boven het pand op het Barneveldse bedrijventerrein De Valk steken twee ‘dozen’ uit. „In die halfronde staat de pers die afgelopen zaterdag voor het laatst gebruikt is, na vijftien jaar”, wijst BDU-medewerker Martin van Ee. „In de vierkante rechts de nieuwe drukpers.” Die is inmiddels zo’n twee maanden in gebruik. Vanaf maandag wordt ook het Reformatorisch Dagblad erop gedrukt.

In de regelkamer tikt Melvin op een beeldscherm: „Kleurbewaking. Iets meer geel, iets meer blauw, dat soort handelingen. Dat gaat het hele drukproces door, hoewel ik het het liefst bij de eerste krant al goed heb.”

Aan de volgende tafel zorgt Rutger voor de „passing”: „De kleuren moeten mooi op elkaar passen, anders wordt het een wazige boel.”

Pal naast hem staat Ronnie kritisch in de krant te kijken. Niet of de inhoud wel deugt, maar of de lijmstrook precies in het midden zit. „Het ziet er echt heel mooi uit”, roept hij enthousiast. „We zijn de eerste drukker in Nederland die dit doet. De meeste kranten verschijnen met een nietje, of de bladen liggen los. Lijmen is veel netter. En milieuvriendelijker: de lijm is afbreekbaar, een nietje vergaat echt niet.”

Kort nadat om kwart voor een de drukpers gaat lopen, rijdt de eerste bestelbus van het RD het BDU-terrein af. Op weg naar de verste abonnees, zodat ook zij de krant op tijd op de mat hebben. Een krant met cadeaupapier als voorpagina, en daarop een persoonlijke brief van de hoofdredacteur: „Beste lezer, Dit is hem dan: Het RD op tabloidformaat. We hebben er lang aan gewerkt en zijn blij u dit resultaat te kunnen aanbieden...”

„Ook tabloidkrant heeft woord voor de wereld”

Niet op het gebruikelijke tijdstip van zes uur, maar al om half zes floepten maandagochtend in Apeldoorn de lichten aan. De krant die de hoofdredactie een halve werkdag later omhoog steekt, is het eerste RD op tabloidformaat. „Het is een soort 1971.”

„Goedemiddag op deze spannende dag voor jullie”, zegt ds. J. Prins. De hervormde predikant uit Ederveen is aan de beurt om de vaste weekopening van de Erdee Media Groep, waar het RD onderdeel van is, te verzorgen. Als lezer van het eerste uur ziet hij de maandag waarop het RD voor het eerst op tabloidformaat verschijnt als „historische” dag.

De redactie die onder het gehoor van de predikant komt, heeft al een halve werkdag achter de rug. De hoofdredactie vervroegde het begin van de werkdag naar half zes om het zekere voor het onzekere te nemen. Ook politiek redacteur Kees de Groot, die elke maandagochtend om half 7 het politieke nieuws doorbelt naar de redactie in Apeldoorn moet eraan geloven. Klokslag zes uur hangt hij aan de lijn.

„Een meerkolommer over het partijcongres van de ChristenUnie”, geeft hij op aan Bert Monster, de dienstdoende binnenlandcoördinator. Monster grapt: „Meerkolommers? Die hebben we op tabloid niet meer.”

Het plenaire rondetafeloverleg aan het begin van de ochtend waar alle deelredacties aan meedoen, verloopt als vanouds. In sneltreinvaart dreunen de coördinatoren op welk nieuws zij voornemens zijn te plaatsen. Buitenlandcoördinator Richard Donk meldt ontwikkelingen in Venezuela, Duitsland en Noord-Korea én kondigt een stevig achtergrondverhaal met foto aan over een Belgische vader die op zoek is naar zijn strijdende zoon in Syrië.

„Raak je dat allemaal kwijt op je tabloidpagina?”, informeert een bezorgde collega. Een printje van de opmaakredactie toont het ondubbelzinnig aan: Het past.

Lastiger dan het inschatten van de aanwezige paginaruimte is het invoegen van twee onvoorziene advertentiepagina’s. „Het gaat om familieberichten”, verduidelijkt Bram Lubbers van de advertentieafdeling. Om het geheel kloppend te houden, moet katerncoördinator Aad van Toor een tijdloze pagina die al klaar stond voor ‘zijn’ katern PuntKomma inleveren. „Dat zal niet de laatste keer zijn”, stelt hij berustend vast.

„Ook in het tabloidtijdperk laten we dagelijks een aantal pagina’s open, die ofwel door de redactie of door de advertentieafdeling kunnen worden gevuld”, zegt Erik van den Broek van de redactie Prepress. Uitbreiden met onverwacht nieuws is vooral een aandachtspunt voor de donderdag vanwege het nieuwe, extra katern Kruispunt. „Rond de donderdag luistert de afstemming met de advertentieafdeling dus het nauwst”, zegt Van den Broek.

De scherpste keuzes moeten worden gemaakt voor de voorpagina van de tabloidkrant. In de aanbieding zijn een buitenlandbericht over de wereldwijde daling van de militaire uitgaven en een alarmerend bericht over een gevaarlijke variant van dikkedarmkanker van de redactie wetenschap. Een binnenlandredacteur vraagt aandacht voor een onderzoek naar orgaandonatie. De politieke redactie verwacht dat ophef over de wildgroei van verslavingsklinieken deze week gaat uitmonden in een Kamerdebat.

„Verslavingszorg en darmkanker”, beslist nieuwsmanager Henk van den Berge. Een wetenschapsredacteur belt met het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. De politieke redactie polst de mening van SGP-Kamerlid Van der Staaij en legt het nieuws van de verslavingsklinieken voor aan de evangelische ggz-instelling De Hoop.

In het auditorium van het RD bepaalt ds. Prins de redactie bij het thema ”Goddelijke krachtsvernieuwing” naar aanleiding van psalm 103 vers 5. „David heeft het echte geheim van de eeuwige jeugd ontdekt: de kracht van de vernieuwing die God Hem geeft”, aldus de predikant. Nadat de geestelijke strekking van de tekst is toegelicht maakt de predikant een toepassing naar de tabloidkrant. „Het RD ondergaat vandaag ook een verjonging, opdat oude en nieuwe lezers, voorgelicht door jullie, de tijd mogen blijven duiden. Die duiding kan de redactie alleen verzorgen als de vernieuwing waarover David in deze psalm spreekt persoonlijk wordt gekend. Dan mag u het nieuws gaan duiden vanuit het perspectief van Gods vernieuwing. God zal ervoor zorgen dat er voor zo’n boodschap altijd ruimte is.”

Hoofdredacteur Wim Kranendonk ziet in de eerste tabloidkrant het bewijs „dat commercie en redactie samen iets moois kunnen neerzetten.” Tevreden houdt hij tijdens de speciale werklunch het eerste exemplaar omhoog.

Commentaarschrijvers voor de tabloidkrant moeten de essentie van hun stuk voortaan verpakken in een soort slogan voor de voorpagina. „Het RD heeft ook in een nieuwe jas een woord voor de wereld”, is het eerste statement dat Kranendonk maakt.

„Het schoolreisje is afgelopen”, concludeert EMG-directeur Bart Visser nu de tijd van proefdraaien erop zit en tabloid de nieuwe realiteit is. „Het is een soort 1971”, was de mooiste reactie die hij ’s ochtends op de werkvloer opving. „Van een collega van het eerste uur, die de eerste tabloiddag vergeleek met de dag waarop het RD voor het eerst verscheen.”

Of de vernieuwde krant zijn marktaandeel op peil kan houden, moet nog blijken, maar de eerste resultaten van de abonneewervers zijn volgens Visser bemoedigend: „1300 nieuwe proefabonnementen.”

Klik hier voor meer foto’s van het drukproces.