Toen de oorlog begon, waren ze enthousiast, maar inmiddels is de stemming ongedurig.

Het verhaal gaat dat de talloze slaapkamers vroeger werden bezet door Saddams minnaressen. Keurige rijen veldbedden staan nu naast de kopieën van zeventiende-eeuws Frans meubilair waar de dictator dol op was. De verlichting in het paleis is gebrekkig en dat past goed bij de steeds duisterder stemming van de troepen. „Ik haat het hier”, zegt een soldate terwijl ze met de hand haar kleren wast.

Buiten loopt het overdag tegen de 45 graden. Iedere dag komen de soldaten bezweet terug van patrouilles, met vieze kleren en met mond, ogen en keel vol woestijnstof, en dan zijn er welgeteld twee douches. Een van de douches staat buiten. De soldaten hebben hem op eigen initiatief gebouwd, met triplex en een watertank. Een paar weken geleden begaf de waterleiding het. Van officiële zijde bleef hulp uit. Na een week zonder stromend water slaagden de soldaten erin de defecte pomp zelf te repareren.

Wat de soldaten niet wisten, is dat de sergeant-majoor die de waterpomp sneller had kunnen repareren bij een bomaanslag was omgekomen. Bijna dagelijks vinden er granaataanvallen, hinderlagen en bomaanslagen plaats - één keer ontplofte er een bom op een paar meter afstand van de paleispoort. De voortdurende spanning trekt zijn wissel op het moreel van de soldaten.

Beroepssoldaten ontwijken vragen over het moreel. Reservisten doen er minder moeilijk over: zij zeggen gewoon dat ze er buitengewoon ongelukkig mee zijn dat de regering in Washington heeft besloten dat soldaten in Irak in plaats van zes maanden een vol jaar moeten dienen. De reservisten vrezen voor hun eigenlijke baan, thuis in het burgerleven.

De gelukkigen tellen de dagen die nog te gaan zijn voor ze twee weken naar huis mogen. De verlofregeling is nieuw. Bij de legertop begint het kennelijk door te dringen dat het moreel onder de troepen dalende is, al ontkende bevelhebber Ricardo Sanchez onlangs nog tegen de legerkrant ”Stars and Stripes” dat er wat dat betreft een probleem is. „Ik heb ook wel eens een dag waarop ik niet lekker in m’n vel zit”, zei de generaal.

De dood heeft de vierde infanteriedivisie elf keer op bezoek gekregen sinds 18 september, toen Iraakse guerrillastrijders werk begonnen te maken van hun verzet tegen de Amerikanen in Tikrit, de thuisbasis van Saddam. „Ze gooien mortiergranaten naar Division Main, onze basis, en wanneer we naar buiten gaan om ze te pakken, leggen ze een hinderlaag”, vat kapitein Desmond Bailey de situatie samen.

Begin deze maand droegen soldaten de overblijfselen de basis binnen van een soldate die even eerder was omgekomen toen Iraakse guerrillastrijders een bom lieten ontploffen. Jongere soldaten werden uit de buurt gehouden om hen te behoeden voor het afschuwelijke tafereel. De aalmoezenier maakte overuren.

De Amerikaanse commandanten in Irak zijn er van overtuigd dat Saddam zich in Tikrit en omgeving schuilhoudt en vanaf zijn onderduikadressen een rol speelt bij de guerrilla tegen de Amerikanen. De zoektocht naar Saddam gaat dan ook door. Elvis, hebben de soldaten de voormalige dictator gedoopt, naar de zanger Elvis Presley die nog steeds in leven is en geregeld wordt gezien - volgens de geruchten althans. Ook over Saddam doen steeds nieuwe verhalen de ronde: nu eens is hij hier gesignaleerd, dan weer daar.

Zoeken naar Saddam is het werk van het eerste bataljon van het 22e infanterieregiment, dat voor zonsopgang huizen binnenvalt waar verdachten liggen te slapen. Maar het werk van het bataljon omvat ook patrouilles op straat. Langzaam rijden de soldaten dan heen en weer over de straat die RPG Alley is gedoopt, naar de raketaangedreven granaten waarmee de Irakezen de Amerikanen vaak bestoken.

Bij nachtelijke patrouilles trekken groepjes soldaten op de hurken van lantaarnpaal naar lantaarnpaal, waar ze een prachtig verlicht doelwit vormen. Bij iedere paal wachten ze een paar minuten om eventuele Iraakse schutters de kans te geven een schot te wagen. Als dat niet gebeurt, gaan de Amerikanen door naar de volgende lantaarnpaal, waar de exercitie wordt herhaald. Als schoten uitblijven zegt uiteindelijk een licht teleurgestelde stem over de radio: „Het ziet ernaar uit dat ze vanavond niet buiten komen spelen.”