Brussel kijkt tegenwoordig voortdurend over de schouders van de nationale regering mee naar het economisch beleid. De bemoeienis is de laatste jaren, in reactie op de schuldencrisis, aangescherpt. De Finse Eurocommissaris Olli Rehn, die binnen het college van voorzitter Barroso de primaire verantwoordelijk draagt op dit terrein, sprak woensdag van een „continu proces.” „We hebben misschien niet dagelijks, maar toch wel wekelijks contact met vooral de ministeries van Financiën. Er ontwikkelt zich steeds meer een echt partnerschap.”

De eerste pijler van het toezicht is gericht op de begrotingspolitiek. Daarbij gaat het erom dat de tekorten worden teruggedrongen tot onder de 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De tweede heeft betrekking op de correctie van eventuele wanverhoudingen en bedreigingen in het totaal van de economie.

In het kader van dit laatste presenteerde Rehn woensdag de bevindingen van de diepgaande analyses die zijn uitgevoerd naar zwakke plekken in dertien EU-lidstaten. Zij staan op de lijst van landen met macro-economische onevenwichtigheden. Nederland kwam daar bij de beoordeling van vorig jaar november op terecht.

Na verder onderzoek worden alleen Slovenië en Spanje gerangschikt in de categorie „buitensporig.” Zij horen de alarmbel luiden. De risico’s voor de financiële stabiliteit zijn er groot.

Voor Nederland valt het rapportcijfer mee. We krijgen geen onvoldoende, voor dwingende bevelen vanuit Europa hoeven we voorlopig niet bang te zijn.

De Commissie noemt het terugdringen van de schulden van de private sector en het weghalen van belemmeringen voor een goed functioneren van de woningmarkt, de belangrijkste uitdagingen voor de politici in Den Haag. „Initiatieven die fiscale stimulansen om schulden aan te gaan wegnemen en die het aflossen van hypotheken aanmoedigen, zijn welkom”, schrijft zij.

Onder invloed van de hypotheekrenteaftrek hebben veel burgers zich diep in de schulden gestoken. In het verleden stuwde dit de onroerend-goedprijzen op, maar door de crisis is een forse daling opgetreden. Huizenbezitters zien de waarde van hun pand zakken, terwijl hun hypotheekverplichtingen op hetzelfde niveau blijven.

Dat leidt tot een kwetsbare situatie, meent Brussel, ook al hebben we in Nederland veel spaargeld achter de hand. Door het kabinet aangekondigde plannen om de woningmarkt te hervormen „zijn een stap in de goede richting.”

De Commissie acht het wenselijk maatregelen geleidelijk en voorspelbaar in te voeren, zodat alle betrokkenen eraan kunnen wennen en zij over zekerheid beschikken. Zij spoort trouwens ook aan om de publieke uitgaven voor research en onderwijs te vergroten, omdat dit het groeipotentieel op langere termijn bevordert.

Het is de bedoeling dat de regeringen de opmerkingen vanuit Europa mee laten wegen bij het opstellen van hun begrotings- en hervormingsagenda. Eind april moeten alle lidstaten rapporteren over hun voornemens voor volgend jaar. Op 29 mei presenteert Rehn zijn oordeel daarover, met voor elk land specifieke beleidsaanbevelingen.