Thatcher droeg met trots de bijnaam IJzeren Dame, een titel die de toenmalige Sovjet-Unie haar al voor haar premierschap had toebedeeld wegens haar felle verzet tegen het communisme. Ze voerde op vrijwel elk beleidsterrein in de Britse politiek vergaande veranderingen door. Haar belangrijkste wapenfeit is dat ze het negatieve zelfbeeld van de Britten wist te doorbreken en het land weer als grootmacht op de kaart zette.

Barones Thatcher of Kesteven werd op 13 oktober 1925 in Grantham geboren als Margaret Hilda Roberts. Ze werd premier op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, op een moment dat Groot-Brittannië zich midden in een economische crisis bevond. Thatcher slaagde erin met belastingverlagingen en privatiseringen de inflatie tot staan te brengen. Aan het begin van de jaren 80 werd economisch herstel zichtbaar.

Niet de oplevende economie maakte Thatchers herverkiezing echter mogelijk, maar de Falkland-oorlog in 1982. Thatcher reageerde fel op de Argentijnse inval op de Zuid-Amerikaanse eilanden in 1982. Ze stuurde de Britse marine naar de Falkland-eilanden, die het gebied binnen korte tijd wist te heroveren.

Thatchers invloed op internationaal gebied was groot. Ze was de belangrijkste politieke bondgenoot en een persoonlijk vriendin van de Amerikaanse president Ronald Reagan. Hun denkbeelden op gebied van de economie en de internationale betrekkingen waren vrijwel identiek. Thatcher steunde Reagan in zijn beleid de ontspanningspolitiek jegens de Russen (détente) te laten varen en de confrontatie met Moskou te zoeken. De Verenigde Staten bouwden hun wapenarsenaal weer op zonder dat de Sovjets dat nog konden bijhouden. „Ronald Reagan heeft de Koude Oorlog gewonnen zonder ook maar een schot te lossen”, zei ze ooit.

Thatcher zag ook al in een vroeg stadium dat met Michail Gorbatsjov in 1985 een ander type Sovjetleider aan de macht was gekomen. Thatcher overtuigde Reagan ervan dat er „zaken gedaan konden worden” met Gorbatsjov. Ook steunde ze Gorbatsjov in zijn hervormingspolitiek, die uiteindelijk leidde tot de ontbinding van de Sovjet-Unie.

Thatchers positie wankelde, toen ze in 1986 de VS toestemming gaf vanaf Britse bodem luchtaanvallen uit te voeren op doelen in Libië. Ze weigerde echter op te stappen en kondigde een reeks hervormingen aan voor haar derde termijn, die ze in 1987 bij de verkiezingen zeker stelde.

De Europese Gemeenschap werd uiteindelijk Thatchers ondergang. Ze was het voortdurend oneens met haar minister van Buitenlandse Zaken, Geoffrey Howe, over verdergaande Europese integratie. Howe nam uiteindelijk in 1990 met een bittere toespraak ontslag en zette daarmee de val van Thatcher in gang. Hoewel ze de stemming over de leiderschapsverkiezing won, was haar meerderheid onvoldoende om aan te blijven. Op 28 november 1990 diende ze daarom haar ontslag in en maakte ze plaats voor John Major.

Thatcher nam daarop als barones van Kesteven zitting in het Hogerhuis en slaagde er in de jaren na haar vertrek in zelden buiten de schijnwerpers te raken. Haar invloed op de Conservatieve Partij bleef groot. Haar verzet tegen de Europese Unie bleef daarbij een belangrijk thema. Toen ze in 2002 aankondigde uit het openbare leven te stappen, deed ze dat met een laatste uithaal naar het door haar verafschuwde Britse EU-lidmaatschap.

In 2005 werd bekend dat De IJzeren Dame aan de ziekte van Alzheimer leed. Haar leven werd in 2011 verfilmd in The Iron Lady, met een Oscarwinnende hoofdrol voor Meryl Streep. In de film kwam niet alleen de harde politica in beeld, maar juist ook de aftakeling van de vrouw die ooit zo machtig was op het wereldtoneel.

Opvallende uitspraken van en over Margaret Thatcher

„Ik denk niet dat er tijdens mijn leven een vrouwelijke premier zal zijn.” (1973)

„Tegen hen die met ingehouden adem wachten op een U-bocht, heb ik maar één ding te zeggen. U maakt maar een bocht als u wilt. Deze dame leent zich niet voor bochten.” (tijdens een Conservatieve partijconferentie, 1980)

„Ik wil mijn geld terug!” (tijdens een Europese top in Dublin, 1980)

„Deze dag had ik niet meer mogen meemaken.” (1984, daags na een mislukte aanslag op haar leven door de Ierse terreurbeweging IRA)

„Ik vecht door en ik vecht om te winnen.” (1990, de dag voor haar aftreden)

„Thuis is waar je heen gaat als je niets beters te doen hebt.” (1991)

Over Thatcher:

„Ze heeft de ogen van Caligula en de mond van Marilyn Monroe.” (toenmalige Franse president François Mitterand)

„De grote wijfjesolifant - ze heeft een ondoordringbaar dikke huid, ze heeft de neiging aan te vallen in alle richtingen en ze denkt altijd na terwijl ze draaft.” (oppositielid Denis Healey)

„Is ze niet geweldig.” (Amerikaanse president Ronald Reagan)

„Als mevrouw Thatcher wint, waarschuw ik u niet gemiddeld te zijn, ik waarschuw u niet jong te zijn, ik waarschuw u niet ziek te worden, ik hoop dat u niet oud bent.” (oppositieleider Neil Kinnock voor de verkiezingen waarmee Thatcher haar tweede termijn won)

„Ze heeft de verering van het individu veel te ver doorgedreven en heeft ons in Europa vreselijke schade toegebracht met haar viswijvengekrijs.” (Conservatieve parlementariër Nicholas Soames)

Margaret Thatcher

Naam: Margaret Hilda barones Thatcher, meisjesnaam Roberts.

Geboren: 13 oktober 1925 in Grantham in het Engelse graafschap Lincolnshire, waar haar vader twee kruidenierswinkels bezit.

Opleiding: Scheikunde aan de Universiteit van Oxford, waar zij zich specialiseert in de kristallografie (1943).

Beroep: Scheikundige, juriste en politica.

Loopbaan: Chemicus bij BX Plastics (1947). Al tijdens studie geïnspireerd door politiek. In 1953 wordt ze advocaat, gespecialiseerd in belastingrecht. Lid van het Lagerhuis van 1959 tot 1992. Van 1970 tot 1974 is ze minister van Onderwijs en Wetenschap. In 1975 wordt ze leider van de Conservatieve Partij. In 1979 wint ze als eerste en enige vrouw in de Britse geschiedenis de verkiezingen. Ze treedt op 4 mei aan als premier. Ze blijft dat na twee herverkiezingen tot 28 november 1990.

Bijzonderheden: door haar stellige en soms harde optreden krijgt ze de bijnaam The Iron Lady. Tijdens haar bewind zette ze met succes de marine in tegen Argentinië, dat de daar gelegen Britse Falkland-eilanden had bezet. Ze trad hard op tegen stakende mijnwerkers, die zich verzetten tegen de massale sluiting van kolenmijnen. Thatcher was niet Europees gezind en zocht liever steun bij de Amerikaanse president Ronald Reagan.