Het Derde Leger van de Amerikaanse generaal George S. Patton bevrijdde op 11 april 1945 Kamp Buchenwald. Zodra rabbijn Schacter hoorde dat de Amerikaanse troepen bezit van Buchenwald hadden genomen, reed hij met een jeep en chauffeur naar het kamp.

Toen Schacter laat in de middag door de poort van het kamp reed kwam er nog rook uit de schoorstenen. Over het kamp hing de lucht van verbrand vlees. Overal lagen doden op de grond. Later zei Schacter over die dag: „Het leek er eerst op dat er niemand meer in leven was.” Daarop vroeg hij aan een Amerikaanse luitenant of er dan „helemaal geen levende Joden meer waren?”

De luitenant nam Schacter mee naar het ”kleine kamp” , een kleiner kamp binnen het grote. Daar lagen mannen op ruwhouten planken van de vloer tot het plafond. Ze keken met angstige ogen naar de man in het onbekende militaire uniform.

„Shalom aleichem, Yidden”, riep rabbijn Schacter met tranen in de ogen, „ihr zint frei!” – Vrede zij met jullie, Joden. Jullie zijn vrij.” Hij rende van barak naar barak en riep overal die woorden.

Toen Schacter een stapel ontzielde lichamen passeerde zag hij een jongen die zich daarachter schuilhield. Het was een kleine jongen, gevangene 17030. De jongen zei later in een gesprek met The New York Times: „Ik kende de uniformen van de Duitsers, maar dit niet en dacht daarom dat het een nieuw soort vijand was.”

Rabbijn Schacter nam de jongen met tranen in zijn ogen in zijn armen en vroeg in het Jiddisch naar zijn naam. „Lulek”, zei het kind.

„Hoe oud ben je?” vroeg de rabbijn.

„Wat maakt dat uit?” zei Lulek, die zeven jaar was. „Ik ben in ieder geval ouder dan u.”

„Waarom denk je dat je ouder bent?” zei rabbijn Schacter en lachte.

„Omdat jij huilt en lacht als een kind”, reageerde Lulek. „Ik heb al lange tijd niet gelachen en net zo lang niet gehuild. Dus wie van ons is ouder.”

Schacter ontdekte bijna duizend weeskinderen in Buchenwald. Hij regelde samen met rabbijn Robert Marcus hun transport naar Frankrijk, Zwitserland en Palestina. Lulek en ook Elie Wiesel maakten deel uit van dit transport.

Die elfde april, zei Schacter later in gesprekken, is hij nooit meer vergeten, wilde hij ook niet. Tegenover persbureau Associated Press in 1981: „Ze vroegen me, keer op keer: „Weet de wereld wat er met ons is gebeurd?” Ik moest dan denken aan mijn vader, die in 1917 vanuit Polen de boot naar de Verenigde Staten had genomen. Als hij dat niet had gedaan, was ik waarschijnlijk een van hen geweest.”

Rabbijn Herschel Schacter overleed afgelopen donderdag in New York.