Wees alert als revolutionaire uitvindingen de gewone burger bereiken. Dan zullen de maatschappelijke verhoudingen en het menselijk gedrag ingrijpend wijzigen. Iedereen die geen puber meer is, heeft zelf kunnen ervaren hoe internet en de mobiele telefoon het rustige burgerlijke bestaan hebben ontwricht. Daar komt nu weer iets bij: de 3D-printer.

Na ruim 400 jaar letters drukken, en na ongeveer honderd jaar tekst typen, kwam zo’n dertig jaar geleden de via een computer aanstuurbare printer in gebruik. Dat betekende een forse aanslag op de banen van drukkers en typistes. Beter gezegd: hun werk werd herverdeeld. Iedereen kon nu tekst maar ook willekeurige figuren en zelfs kleurenfoto’s op papier zetten. Elk werd zo een drukker type.

Inmiddels wordt steeds meer informatie via beeldschermen gelezen, en is de papierprinter al weer op de terugtocht. De printtechniek zelf sterft echter niet uit: die is net op tijd het platte vlak ontstegen.

Door laagje op laagje te printen komt er een extra dimensie binnen bereik, wat ruimte geeft voor nog ongekende mogelijkheden. In principe kunnen nu door het heel nauwkeurig opstapelen van kleine brokjes materiaal vrijwel alle soorten voorwerpen worden gemaakt. De 3D-printer is een 
omniproductor, een allesmaker.

Natuurlijk duurt het nog een aantal jaren voordat er thuis één of meerdere staan. Vooreerst kunnen met een goedkope driedimensionale printer simpele kunststoffiguren worden gemaakt, maar de ontwikkelingen gaan snel. Architectenbureaus bouwen geen schaalmodellen meer maar printen ze. Technische bedrijven houden niet meer allerlei plastic onderdeeltjes op voorraad, maar printen een exemplaar als dat nodig is. Bij keramische materialen en metalen zijn specialistische 3D-printers nodig, uitgerust met lasers en andere professionele bewerkingstechnieken. Die vormen een nieuwe bron van bedrijvigheid: speciaalzaken verdwijnen, maatwerkfabriekjes komen ervoor terug. Naast de zzp’er is er straks de zmp’er, de zelfstandige met printer.

Dat leidt tot forse verschuivingen op de arbeidsmarkt, en ook tot heel andere materiaalstromen. In plaats van kant-en-klare spullen zullen er meer halffabricaten worden verhandeld, en de kringloop wordt print aan huis. Als je bijvoorbeeld lege flessen kunt omprinten tot drinkbekers, wasknijpers, legoblokjes of knopen scheelt dat heel wat heen en weer gesjouw.

Veel tijdwinst levert dat overigens niet op, omdat je als consument er weer allerlei producententaken bij krijgt. Gelukkig kun je dan wel gebruikmaken van via internet beschikbare ontwerpen, zodat zelfs de onhandigste prutser toch fraaie tastbare resultaten kan verkrijgen.

Wel doemen er nieuwe gevaren op: nu reeds kunnen er echte wapens worden geprint. Straks ben je al strafbaar als je nog geen pistool bezit maar enkel het print­ontwerp ervan. Dan krijg je een prent voor je print.

Niet alleen dodend maar ook levend 3D-materiaal noopt tot bezinning. Er worden al bot- en schedeldelen geprint, en zelfs levensecht kraakbeen. Je kunt nu iemand letterlijk een oor aannaaien. Zo kunnen we mensen maken naar ons beeld en naar onze gelijkenis.

Nog even en er staan ook spraakgestuurde 3D-printers. Als je iets gemaakt wilt hebben dan zeg je dat gewoon. Je spreekt en het is er, je gebiedt en het staat er. De mens gaat in kennen en kunnen onloochenbaar steeds meer goddelijke trekken vertonen.

Het is ironisch dat juist de secularisatie bevorderende wetenschap en techniek onbedoeld de mens meer en meer op zijn Schepper doen lijken. Alleen jammer dat de materialistische mens bij het beelddrager zijn zelf niet meer wordt dan een 3D-print. Want dan mist hij nog de belangrijkste dimensie: de geestelijke.

De auteur is adviserend ingenieur. Reageren? nietbijbroodalleen@refdag.nl