Om op zijn werkplek te komen, neemt Tom Gordon twee bouwliften. Stalen kooien die aan de zijkant van het pand omhoog gaan, tot de 86e verdieping. Na een smalle loopbrug van 30 meter en twee stalen ladders bereikt hij eindelijk zijn cabine ter grootte van een smalle kast. Het uitzicht is magnifiek. Op een plankje links staan een koffiezetapparaat, een verrekijker en een boek: Nieuwe Testament en Psalmen. Achtergelaten door de vorige kraandrijver.

Gordon werkt op een plek met het mooiste uitzicht van New York: nagenoeg boven op One WTC, de nieuwe wolkenkrabber die verrijst in hartje Manhattan. Hij heeft een verantwoordelijke functie; honderden meters boven de grond kun je je geen fouten veroorloven. Een helm die naar beneden valt, kan een voetganger doden. Met zijn rode kraan brengt Gordon materialen op de juiste plaats. Snel gaat het niet; de uitzwaai met een zwaar voorwerp kan zijn kraan doen kantelen. Via een mobilofoon staat hij in contact met mensen in de toren. Tussen de hijsklussen door leest hij een boek. Of hij zet koffie.

Spits

One World Trade Center is de naam van het centrale gebouw van het nieuwe WTC waarvan de voorgangers zijn ingestort door de terroristische aanslagen in september 2001. De nieuwe toren krijgt –inclusief de spits op het dak– een hoogte van 1776 voet (541 meter). Het symboliseert 1776, het jaar waarin het Amerikaanse Congres de onafhankelijkheidsverklaring aannam. De toren is een ontwerp van Daniel Libeskind, een Pools-Joodse architect die in 1965 werd genaturaliseerd tot Amerikaans staatsburger.

In april 2006 begon de bouw. Naar verwachting is de toren in de loop van dit jaar klaar voor gebruik. Vorige maand werd het eerste deel van de stalen spits geplaatst, die in totaal uit achttien delen bestaat. Het eerste en zwaarste deel met een gewicht van 67 ton is verankerd in een voet van beton.

Dit voorjaar moet de spits compleet zijn en daarmee bereikt het gebouw de 541 meter. In oktober vorig jaar passeerden de bouwers de 442 meter, de hoogte van de Willis Tower in Chicago en tot dat moment het hoogste gebouw in Amerika. Het hoogste gebouw ter wereld is met 828 meter de Burj Khalifa in Dubai.

De hoogste Amerikaanse wolkenkrabber maakt deel uit van een project dat gebouwen, een gedenkplaats, een museum en een ondergronds metrostation behelst. Indrukwekkend zijn twee bassins met watervallen op de plek waar vroeger de Twin Towers stonden. Iedere minuut wordt er 200.000 liter water door de watervallen gepompt. Langs de randen van de bassins zijn in brons de namen uitgestanst van de bijna 3000 mensen die bij de aanslagen op 11 september het leven lieten. Het oudste slachtoffer was 85 jaar, het jongste 2. Onder de doden waren meer dan 400 hulpverleners. Bij een zwangere vrouw is vermeld: with her unborn child (met haar ongeboren kind).

Panelen

One World Trade Center telt 108 etages. Op de 100e en de 101e verdieping –415 en 417 meter boven de grond, de hoogte van de Twin Towers– komen uitzichtplatforms met daaronder een restaurant. Het duurt straks vijftig seconden om met de lift vanuit de lobby in het restaurant te komen. De 69 verdiepingen voor kantoren beslaan een oppervlakte van 242.000 vierkante meter – dat zijn 34 voetbalvelden. De gevel bestaat uit 11.331 extra versterkte glazen panelen die bestand zijn tegen weer, wind en druk.

Oorspronkelijk zou het gebouw de naam Freedom Tower (Vrijheidstoren) krijgen. In maart 2009 besloot de eigenaar –de havenautoriteit van New York en New Jersey– echter dat de naam One World Trade Center herkenbaarder zou zijn.

„De toren is absoluut een architectonische en technische mijlpaal”, zegt projectleider Kenneth Lewis. De toren is stevig verankerd in de grond en 24 grote stutten houden hem stabiel. De stutten, die over de hele lengte van het gebouw lopen, bestaan uit aan elkaar gelaste en geschroefde kleinere stukken. Het onderste deel is 20 meter lang en weegt 70 ton.

Het vernieuwendste veiligheidselement van de toren is de betonnen kern. Tot 2 meter dikke wanden vormen, van kelder tot plafond, een schacht om de liften, extra brede trappen, noodverlichting, ventilatieschachten, waterpompen, communicatiesystemen, sprinklers en beveiligde vluchtruimtes op elke verdieping. Het geheel is ingekapseld in extra brandveilige materialen.

Stevig

De megawolkenkrabber staat op een basis van 61 bij 61 meter, precies het oppervlak van de oude torens. De vier hoeken lopen vanaf de grond naar boven uit in driehoeken. Halverwege het gebouw zorgt dat voor een perfecte achthoek. Bovenaan is de toren weer een vierkant, alleen is die 45 graden gedraaid ten opzichte van het grondvlak.

Het beton voor de kern van het gebouw heeft een trekkracht van een ton per vierkante centimeter. Daarmee is het tot vijf keer zo sterk als de soorten die gewoonlijk in gebouwen, bruggen en wegen zijn verwerkt.

Of One WTC straks bestand is tegen een aanval met een vliegtuig, is niet zeker. „We bouwen hem zo stevig mogelijk”, aldus hoofd technische zaken Nicholas Holt. „De FBI, de politie en de veiligheidsdiensten op de luchthavens moeten dan maar een nieuwe 11 september zien te voorkomen.”

Vanaf die andere hoge toren in Manhattan, het Empire State Building (381 meter), is duidelijk te zien dat de stad een nieuw boegbeeld krijgt. Zeker als de blikvanger op hoogtijdagen in de kleuren van de Amerikaanse vlag zal worden verlicht.

Het project is belangrijk voor het Amerikaanse zelfbewustzijn. Voor veel Amerikanen vormt het een symbool van vernieuwing en hoop. En het wordt gezien als een overwinning op het terrorisme dat Amerika op 11 september 2001 met verwoestende kracht in het hart trof.