Kerk in Actie, de diaconale tak van de Protestantse Kerk in Nederland, heeft besloten om een bedrag van 150.000 euro extra te geven aan het hulpverleningswerk van de Grieks-Orthodoxe Kerk in Syrië. Duim: „Extra hulp is heel hard nodig. Helaas komt de giftenstroom voor de hulpverlening aan Syrische vluchtelingen maar traag op gang. Het lijkt alsof veel Nederlanders denken dat de burgeroorlog de eigen schuld van de inwoners van Syrië is. Maar zouden die 
5 miljoen Syriërs die op de vlucht zijn er werkelijk iets aan kunnen doen?”

Duim, die tijdens zijn verblijf in Libanon Syrische kinderen zag 
–van wie één zonder voeten– die met bedelen wat geld bij elkaar probeerden te krijgen, zegt dat hulpverleners hem over schrijnende gevallen verteld hebben. „Een hulpverleenster ontmoette een vrouw die met haar zeven kinderen de nacht onder wat plastic had doorgebracht. Ze bood een van haar kinderen aan aan de hulpverleenster, als zij haar zes andere kinderen maar wilde helpen. De hulpverleenster gaf de vrouw een kachel en dekens, waarna de vrouw totaal instortte: ze ging zitten en kon niets meer zeggen.”

Een ander voorbeeld gaat over een gevluchte Syrische familie die zelfs de eigen schoenen opstookte om nog maar een beetje warmte te creëren. Verwarming is op dit moment cruciaal voor de vluchtelingen. Het lukt doorgaans wel om aan eten te komen. Onderdak en verwarming zijn moeilijker. Het krijgen van medische hulp en onderwijs is vrijwel onmogelijk.

De medewerker van Kerk in Actie legt uit dat 1 miljoen Syriërs vanwege de burgeroorlog naar het buitenland gevlucht zijn, terwijl er 4 miljoen in Syrië zelf onderdak gevonden hebben. Naast het Rode Kruis en de Verenigde Naties speelt de Grieks-Orthodoxe Kerk een belangrijke rol in de hulpverlening. Soms maakt ze zelfs het verschil, doordat ze het vertrouwen geniet van de diverse partijen.

De kerk heeft een eigen hulpverleningsorganisatie opgezet. Deze organisatie, waar het geld van Kerk in Actie naartoe gaat, werkt samen met allerlei kerken wereldwijd. Ze werkt inmiddels met honderd hulpverleners en heeft vijftien kantoortjes geopend, in vrijwel alle gebieden in het land. Van daaruit sporen de hulpverleners van de Grieks-Orthodoxe Kerk de vluchtelingen op. Zij hebben vaak een schuilplaats gevonden bij familie of vrienden, of zomaar ergens in een schuur. Kerk in Actie verdeelt de beschikbare hulpgoederen onder hen.

Het is niet goed dat de noodhulp alleen bij de vluchtelingen terechtkomt, vertelt Duim. „De gastgemeenschap in Syrië, die hulp biedt, heeft ook niets meer over. Dat geeft spanningen. Een van de nieuwe ideeën om daarin te voorzien, is het inrichten van gemeenschappelijke keukens, waar gastfamilies en vluchtelingen samen maaltijden kunnen bereiden. Een van de voordelen van deze ”community kitchens” is dat de mensen elkaar ontmoeten en weer iets van hun zelfrespect terugkrijgen.”

Het is zeker op dit moment belangrijk dat de kerk goede daden doet, stelt Duim. „De kerken geven hun hulp aan iedereen. Zeker met het oog op de toekomst is het nodig dat de kerk er wil zijn voor de gehele bevolking. Als de christenen nu geen humanitair gezicht laten zien, is de kerk straks nergens meer.”

Duim zegt dat de meeste christelijke Syriërs niet van plan zijn het land te verlaten. „Christenen en moslims hebben in Syrië een lange traditie van tolerant samenleven. Christenen zijn geen specifiek doelwit in deze oorlog. Zondag was ik aanwezig tijdens een toespraak van Catholicos Aram I van de Armeens-Orthodoxe Kerk. Hij zei beslist niet weg te willen uit het Midden-Oosten, omdat hij daar gewoon hoort. In zijn stem klonk veel zelfbewustzijn door. Vergeet niet dat de christenen in Syrië behoren tot de bakermat van de christelijke kerk. Het bestaan van hun kerken is terug te voeren op de prediking van de apostelen. De christelijke presentie in deze landen is belangrijk, maar ook dat de wereldwijde kerk om deze christenen heen staat, zeker in deze crisissituatie.”

Kunnen christenen in Nederland leren van christenen in het Midden-Oosten?

„Wij moeten in Nederland nog leren om een minderheid te zijn. Christenen in het Midden-Oosten hebben dat allang geleerd. We moeten zelfbewuster zijn en ons als kerk niet achter de voordeur laten wegduwen. Christenen zijn een onderdeel van de Nederlandse samenleving. Ze horen erbij, net zoals de christenen in het Midden-Oosten erbij horen.”

Ziet u in Nederland voorbeelden van toenemend zelfbewustzijn bij christenen?

„Die zie ik vooral bij jongeren, van wie velen geïnteresseerd zijn in kerk en geloof. Van de acties voor de vluchtkerk in Amsterdam, waar uitgeprocedeerde asielzoekers vorig jaar herfst terechtkonden, word ik warm. Ik ben niet bang dat het christendom in ons land irrelevant wordt, maar we moeten wel laten zien dat we er zijn en dat we blijven meedoen in de samenleving, als ambassadeurs van Christus.”