De laatste tien dagen van het pontificaat van Benedictus XVI verlopen niet op het rolletjes. De paus bevestigde vrijdag de benoeming van de chef van de IOR, de belangrijkste financiële instelling in Vaticaanstad, die beter bekendstaat als de Vaticaanbank.

De nieuwe voorzitter van de raad van bestuur is de Duitse baron Ernst von Freyberg. De post was negen maanden vacant nadat de laatste bankdirecteur, Ettore Gotti Tedeschi, door de andere leden van de raad van bestuur naar huis was gestuurd.

De 54-jarige Von Freyberg is een absoluut onbekende in de financiële wereld. Uit de korte levensloop die de Vaticaanse persdienst vrijdag over de man verspreidde, blijkt dat Von Freyberg een jurist is en dat hij twintig jaar lang voor een consultancybedrijf werkte dat hij zelf had opgericht. Vorig jaar werd hij eerste man bij Blohm + Voss, een scheepsbouwer in Hamburg.

Blohm + Voss is een bekende naam in de scheepsbouw. Het bedrijf werd 135 jaar geleden opgericht. In de Tweede Wereldoorlog werkte het voor de Duitse marine en bouwde het onder andere de 250 meter lange Bismarck, een beroemd slagschip dat in 1941 werd getorpedeerd. Nog steeds bouwt de onder­neming oorlogsschepen, alsook cruiseschepen, grote jachten, olieplatforms en complexe machinerie.

De benoeming van Von Freyberg werd vrijdagmiddag door de Vaticaanse perschef, Federico Lombardi, wereldkundig gemaakt. Toen een journalist Lombardi voor de voeten wierp dat Blohm + Voss ook patrouilleschepen produceert, zei de pauselijke woordvoerder geërgerd: „Blohm + Voss maakt geen oorlogsschepen meer, ze heeft de militaire tak afgestoten. Ze doet alleen aan machinebouw. Probleem opgelost.” Een uur later erkende Lombardi dat Blohm + Voss nog wel actief is in de bouw van militaire schepen.

De benoeming van de nieuwe directeur zou rust moeten brengen na de woelige gebeurtenissen rondom de Vaticaanbank. De bank probeert zich te conformeren aan internationale standaards omtrent transparant bankieren. Vorig jaar kreeg de bank voorzichtig groen licht van Moneyval, de financiële waakhond van de Raad van Europa. In hetzelfde jaar moest Gotti Tedeschi echter plaatsmaken wegens onderlinge verschillen binnen het bestuur van de Vaticaanbank. Ondertussen waren de Italiaanse autoriteiten een onderzoek begonnen naar witwaspraktijken van de bank.

Begin dit jaar blokkeerde de Italiaanse centrale bank de creditcardbetalingen in Vaticaanstad om onduidelijke redenen. Het helpt niet dat de Vaticaanbank nu gelieerd wordt aan een nieuwe chef die ook een bedrijf aanvoert dat oorlogsschepen produceert. Bovendien is het moeilijk te rijmen met Bijbelse waarden en pauselijke teksten, zoals de encycliek ”Pacem in terris” (Vrede op aarde).

Het lijkt erop dat de toezichtcommissie van kardinalen die de bank controleert, ondanks een kandidatenlijst van veertig personen, over één nacht ijs is gegaan. Ze beschadigt daarmee ook paus Benedictus XVI, die kennelijk weer eens onvoldoende werd geïnformeerd.