„Gesleep met vlees door gat in Warenwet”
RAALTE (ANP) – Door een gat in de Warenwet is niet altijd duidelijk welke internationale route een stuk vlees heeft afgelegd voordat het op iemands bord belandt. Dat zegt IJsbrand Velzeboer, expert in voedselveiligheid. „Wel wordt duidelijk geregistreerd waar een dier geboren, vetgemest en geslacht is. Alleen bij paardenvlees hoeft dat niet.”
Die herkomst staat ook vermeld op het etiket van een karbonaadje of biefstukje, een ‘enkelvoudig vleesstuk’. Maar zodra het om een samengesteld product gaat, zoals een frikadel, wordt de afkomst vaak niet genoemd en is daardoor lastiger te achterhalen. „Dan kom je vaak in het ‘klooicircuit’ terecht, vlees waarmee wordt gerommeld”, aldus Velzeboer. „Dan begint het eeuwige gesleep met vlees door verschillende landen, vanwege bijvoorbeeld btw-verschillen en subsidies.”
Voedselautoriteiten houden steekproeven waarbij inkopers binnen 4 uur moeten kunnen verklaren waar hun ingrediënten vandaan komen, tot en met het keukenzout aan toe. „Die controles zijn in de hele Europese Unie wettelijk vastgelegd. In Nederland gebeurt dat wel degelijk, maar minder ontwikkelde Europese landen hebben daar de infrastructuur nog niet voor. Ze willen wel controleren, maar kunnen dat niet.”
Autoriteiten stellen geen eisen aan de lengte van de afgelegde route en het aantal ‘tussenstops’ waarin het vlees steeds verder verwerkt wordt tot eindproduct. „Je mag het van Boekarest naar Helsinki vervoeren. Er zit geen maximum aan, zolang het maar op de vrachtbrieven vermeld staat.”
Wie is uiteindelijk in de winkel nog op de hoogte van de afgelegde route van de hamburger of lasagne? „De slager weet het, maar het supermarktpersoneel niet; die laten het aan de landelijke inkoper over. Restaurants zijn beter op de hoogte: de kok is het ‘etiket’ dat de bezoekers raadplegen voor vragen over herkomst.”
Collega-expert voedselveiligheid Louise Fresco erkent dat controles in sommige landen twijfelachtig verlopen, maar vindt het ‘gesleep met vlees’ niet zo’n ramp. „Lokaal is niet altijd voldoende vlees voorhanden voor een acceptabele prijs. Handel is dan dus goed voor de consument. Wel kun je je afvragen of het risico dat iets fout gaan in de productie, dan groter wordt.”
Een vollediger etiket is niet per se de oplossing, vindt Fresco. „Het moet geen schijnzekerheid opleveren. Als elke tussenstop van een product op de verpakking staat, betekent dat niet per definitie dat het goed vlees is. Belangrijker is dat het systeem en de controles daarop goed werken.”