Ds. Minderhoud plaatst kanttekeningen bij opkomst protestantisme Nicaragua
Het is maar de vraag of de snelle opkomst van het protestantisme in Nicaragua zo positief te duiden valt, stelt ds. H. Minderhoud. De predikant stond aan de wieg van de Iglesia Reformada, een klein protestants kerkverband in het Midden-Amerikaanse land.
Onlangs kwamen cijfers naar buiten over een sterke groei van het protestantisme in Nicaragua. Van de 6 miljoen leden tellende bevolking is nu ongeveer 30 procent protestant, aldus de Spaanstalige nieuwsdienst ProtestanteDigital. In 1991 was dat nog maar 4 procent. Tegenover de groei van het protestantisme staat een terugval van het aandeel rooms-katholieken van 90 procent van de bevolking in 1991 naar 52 procent in 2012.
Ds. Minderhoud werd in 1994 door de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) uitgezonden naar Nicaragua. In 2000 ging hij als zelfstandig zendingspredikant verder. Hij stond aan de wieg van de Iglesia Reformada, een klein kerkverband met drie gemeenten in de grote steden Tipitapa, Masaya en Managua. De gemeenten tellen in totaal zo’n 600 leden.
De theologische basis van de kerk is opgebouwd uit meerdere tradities, aldus de predikant. Naast de reformatorische zijn dat de evangelische, die van de pinksterkerken en de rooms-katholieke. „De reformatorische traditie is vooral waardevol door de nadruk die wordt gelegd op het Schriftgezag en zaken zoals Bijbelstudie. De evangelische laat zich typeren door laagdrempeligheid en zoiets als het zingen van geestelijke liederen. De pinkstertraditie helpt ons bij het bereiken van de jeugd door de aandacht die ze heeft voor het emotionele. Het rooms-katholicisme heeft inbreng door de ceremoniële en sacramentele nadruk.”
Tussenstation
Ds. Minderhoud is niet verrast door de cijfers waarmee ProtestanteDigital kwam. Als medewerker van het Instituto Nicaraguense de Evangelismo a Fondo (Indef) werkte hij in de jaren 90 van de vorige eeuw mee aan onderzoeken naar het protestantisme in Nicaragua. De organisatie bezocht in 1995 alle bekende protestantse kerken. In totaal werden 115 verschillende denominaties benoemd en talloze onafhankelijke kerken. Slechts enkele kerken hadden een gereformeerd karakter. „Toen was al meer dan een kwart van de bevolking van het land protestant. Ik verwacht dat het werkelijke aandeel protestanten nu misschien wel gestegen is tot 40 procent.”
Er is echter geen reden om te juichen, zegt de predikant. „Het protestantisme in Nicaragua geeft geen antwoorden op de religieuze vragen die de bevolking heeft. Het heeft de secularisatie niet geweerd, maar is eerder een tussenstation naar een volledig geseculariseerd leven. In de volkstelling van 1995 gaf 16,6 procent van de bevolking aan protestant (evangelico) te zijn en 8,5 procent bij geen enkele kerk te behoren, terwijl die cijfers bij de volkstelling van 2005 respectievelijk 23,2 procent en 15,7 procent waren. Uit onderzoek in 2000 in Managua bleek dat 25,1 procent protestant was en 18,5 procent „geen godsdienst” opgaf. Een groot deel van die laatste groep was ex-evangelico.
Verder zie ik veranderingen om me heen: op zondag gaat gemiddeld nauwelijks 10 procent van de bevolking nog naar de kerk – ook al zijn de meeste mensen wel lid van een kerk.”
Iets vergelijkbaars geldt voor de bevrijdingstheologie, stelt ds. Minderhoud. „Deze theologie, die zich keerde tegen de uitbuiting van de armen, heeft in Nicaragua grote invloed gehad, maar is haar vroegere spiritualiteit kwijtgeraakt. Het materialisme heeft het land overspoeld.”
De Iglesia Reformada ontkomt niet aan die tendens. De kerkjes tellen ’s zondags elk gemiddeld zo’n vijftig kerkgangers. „Tot het moment van het toetreden tot de kerk is men actief betrokken, maar daarna vinden velen het wel goed.”
Religieus bewustzijn
De predikant zoekt een nieuwe manier voor „het behoud van Gods aanwezigheid in de maatschappij.” Dat probeert hij te bereiken door zo veel mogelijk aan te sluiten bij de wortels van de huidige cultuur, waarin God als Schepper en Jezus als Verlosser centraal staan. Op dit moment is er, aldus ds. Minderhoud, nog een groot religieus bewustzijn bij de bevolking van Nicaragua, ook al uit zich dat niet in kerkbezoek. „De mensen hier geloven bijna allemaal in God en hebben een bewustheid van het bestaan van hemel en hel.”
Die overtuiging heeft volgens hem vooral te maken met de rooms-katholieke en indiaanse achtergronden van de bevolking. „De Rooms-Katholieke Kerk heeft in het verleden het secularisatieproces afgeremd door de nadruk op het sacramentele en het ceremoniële, als toegangen tot het sacrale of bovennatuurlijke.”
Daaruit komt de nadruk op het ceremoniële voort, zegt hij. In de Iglesia Reformada bestaat er een kerkelijke ceremonie voor meisjes als ze vijftien jaar worden, het moment van overgang naar de volwassenheid. Ze gaan, vergezeld door hun vriendinnen, feestelijk gekleed in een optocht door de straten met de Bijbel in de hand. In de kerk leggen ze een belofte van reinheid en maagdelijkheid vóór hun huwelijk af. De Iglesia Reformada geeft ook ruimte voor het belijden van zonden door een biecht en een daaropvolgende onderdompeling in het water.
Zeeuwen helpen bij bouwproject in Nicaragua
De Iglesia Reformada, een klein protestants kerkverband in het Midden-Amerikaanse Nicaragua, houdt zich ook bezig met diaconaal werk. Heeft er zelfs een speerpunt van gemaakt.
De drie gemeenten bevinden zich in arme wijken van grote steden. Ds. Minderhoud ziet hoe drugs, drank en seks het leven van jongeren vernielen en probeert er daadwerkelijk wat aan te doen. Hij gaat de wijk in om spreekuur te houden. „De stoeprand is mijn spreekkamer”, zegt hij.
Dit jaar komen diverse groepen vanuit Nederland naar Nicaragua om te helpen. Zo vertrekt een groep van 35 jongeren deze zomer naar Nicaragua om te helpen bij een bouwproject van de Iglesia Reformada. Ze zullen zich gaan bezighouden met de bouw van huizen voor straatmeiden, zodat die een geregelder leven kunnen leiden.
Gerardo de Hond uit het Zeeuwse Hoedekenskerke is een van de vijf leiders van deze groep. Hij vertelt dat de tocht een gezamenlijk project is van de christelijke gereformeerde kerk in Biezelinge, waartoe hij behoort, en de hervormde gemeente De Levensbron te Goes. Tijdens een informatieavond vorig jaar in Goes was er zo veel belangstelling dat er twee groepen konden gaan, een met jongvolwassenen en een met jongeren. Hoe meer sponsorgeld ze ophalen, hoe meer huizen er gebouwd kunnen worden.
Waarom hij het doet? „Eens kreeg ik van iemand de vraag waarom God meer van ons houdt dan van de mensen in Midden-Amerika. Die vraag heeft me veel gedaan. Om iets van Gods liefde voor de mensen daar te laten zien, komen we naar hen toe om hen te helpen. Er zijn studenten bij die niet alleen willen helpen met bouwen, maar de mensen ook nuttige dingen willen leren, zoals het recyclen van producten die op de vuilnisbelt te vinden zijn.”
