Aanleiding voor het onderzoek was het bericht dat tolkende partners van niet–Nederlands sprekende vrouwen abortusartsen bewust misleiden. In januari 2003 deed een Marokkaanse vrouw aangifte van een abortus waarvoor zij geen toestemming had verleend. Volgens de IGZ fungeerde in dit geval een familielid als tolk tijdens het gesprek van de arts met de patiënte.

Dergelijke informele tolken komen vaak voor in de spreekkamer van zorginstellingen. Gekwalificeerde tolken worden, zo meldt de IGZ, niet vaak ingezet, hetgeen problemen oplevert in de sfeer van privacy en kan leiden tot beïnvloeding van de patiënt. Staatssecretaris Ross heeft om die reden ook gepleit voor het inschakelen van de gratis beschikbare officiële tolken.

Aan de bereikbaarheid van het tolk– en vertaalcentrum kan het niet liggen, dat ze niet ingeschakeld worden. De telefoon wordt gemiddeld na 32 seconden opgenomen en het doorverbinden met een gereserveerde tolk duurt gemiddeld 1 minuut en vier seconden, een niet–gereserveerde tolk hangt gemiddeld na 1 minuut en 42 seconden aan de lijn.

Volgens de inspectie is het in de Randstad ook mogelijk om binnen twee dagen een tolk te krijgen die meegaat naar de spreekkamer. Dat geldt zowel voor tolken in de veelgevraagde talen Turks, Farsi, Marokkaans–Arabisch en klassiek Arabisch en de minder gevraagde talen als Spaans, Albanees, Urdu en het in Etiopië gesproken Tigrinia.

Buiten de Randstad is dit in meer dan de helft van de gevallen mogelijk. Maar voor alle talen kan ook buiten de Randstad een telefonische tolk gereserveerd worden. Alleen voor het Tigrinia is volgens de inspectie geen vrouwelijke tolk beschikbaar.