Dat zei burgemeester Deetman van Den Haag maandag, toen hij de voorstellen van een naar hem genoemde commissie ontvouwde. De CDA’er Deetman is, met enkele anderen, door zijn partij gevraagd advies te geven over de wijze waarop het systeem van de gekozen burgemeester het best kan worden ingevoerd.

Deetman is persoonlijk voorstander van een gekozen burgemeester, terwijl een meerderheid in het CDA daartegen is. Dat neemt niet weg dat het CDA voluit gaat voor een gekozen burgemeester, omdat dit systeem nu eenmaal in twee achtereenvolgende regeerakkoorden is neergelegd. „En wij houden ons als partij graag aan ons woord”, aldus de Haagse burgervader.

Wel hebben Deetman en zijn commissie er groot bezwaar tegen om de gekozen burgemeester al in deze kabinetsperiode, te weten bij de raadsverkiezingen van 2006, in te voeren. „In de plannen van minister De Graaf krijgt de burgemeester een heel andere positie, andere verantwoordelijkheden en andere bevoegdheden. Zijn verhouding tot de gemeenteraad verandert. Hij krijgt, in tegenstelling tot nu, een kiezersmandaat. Die dingen kun je alleen maar fatsoenlijk invoeren als je tegelijkertijd de Grondwet wijzigt.”

De Graaf en de D66-fractie in de Tweede Kamer menen dat in 2006 alvast met de praktische invoering begonnen kan worden en dat een grondwetswijziging ook wel daarna zijn beslag kan krijgen. Deetman: „Op die manier is het hek van de dam. Dan kun je ook bij allerlei andere ingrijpende wijzigingen in ons staatsbestel gaan zeggen: die grondwetswijziging komt later wel. Maar we hebben de Grondwet niet voor niets. Als we er nonchalant mee omgaan, kunnen we hem beter meteen afschaffen.”

Elke grondwetswijziging moet twee keer door het parlement, waarbij de tweede keer plaats moet hebben na kamerverkiezingen. Dat betekent dat de gekozen burgemeester pas in 2007 ingevoerd kan worden. Dan zijn de gemeenteraadsverkiezingen echter net een halfjaar geleden gehouden. Dat zou betekenen dat pas in 2010, bij de volgende raadsverkiezingen, de gekozen burgemeester praktijk wordt.

Deetman is het met die analyse niet geheel eens. „Wellicht is het mogelijk de raadsverkiezingen een jaar naar voren te schuiven. Als het maar niet zo is dat latere generaties ons kunnen verwijten met de Grondwet te hebben gesjoemeld.”

Eerder deze week gaf ook CDA-fractievoorzitter Verhagen al aan dat het kabinet niet overhaast te werk moet gaan met het invoeren van de gekozen burgemeester. Ook de VVD vindt dat eerst de Grondwet gewijzigd moet worden en dat het niet gewenst is alle burgemeesters in één keer te ontslaan. In reactie hierop dreigde D66-leider Dittrich vorige week met een kabinetscrisis.

Deetman begrijpt dat wel. „D66 heeft een curieuze ervaring opgedaan met de referendumwet. Dat is vervelend voor hen, maar dat mag voor ons nooit de aanleiding zijn tot onzorgvuldig handelen.”