De godsdienstdocent van Driestar Educatief is „niet zo hoopvol” over de plaats van de Heidelbergse Catechismus in onderwijs en catechese. Veel gemeenten binnen de gereformeerde gezindte gebruiken het vragenboekje van Hellenbroek, zo zei hij zaterdag in Gouda op de conferentie ”Heidelbergse Catechismus, gisteren-vandaag-morgen”. „Of het Kort Begrip, want ook die is een stuk beknopter dan de Heidelberger. In de meeste catechisatiemethoden wordt nauwelijk nog van de Catechismus gebruik gemaakt.”

En dat is jammer, vindt Proos. Hij zit wel een beetje met het „tijdgebondenheid” van de Catechismus. „We leven in de tijd ná de Verlichting. Catechisanten zitten niet met vragen over het wezen van God maar over Zijn bestaan, of over de opstanding.”

Proos pleitte voor een tweede versie van de Heidelbergse Catechismus, waarin drie theologische kernen worden toegepast op de leerling en zijn leefwereld: ellende-verlossing-dankbaarheid, geloof-gebod-gebed, Vader-Zoon-Heilige Geest.

Daarbij is memoriseren „niet verkeerd”, aldus Proos. „Het geleerde kan onderdeel worden van hun geestelijke bagage. Het kan verinnerlijkt, toegepast worden door de Heilige Geest. Het aanleren van geestelijke waarheden is anno 2013 zeker niet overbodig.”

Ook dr. T. T. J. Pleizier, predikant van de hervormde gemeente in Dirksland, denkt niet dat de rol van een catechismus is uitgespeeld. „Geloof moet geleerd en beleefd worden. Een catechismus geeft een beknopt en puntsgewijs overzicht van het christelijk geloof en kan een hulpmiddel zijn om mensen in te wijden in de gereformeerde traditie. Ze kan christenen ook helpen om in de samenleving over hun geloof te spreken.”

Dr. Pleizier ziet een spanningsveld. „De Heidelbergse Catechismus was aanvankelijk bedoeld als leermethode. Maar dit leerboek is ook een belijdenistekst geworden. Wie de Catechismus als didactisch middel aanpast, past ook het belijden van de kerk aan.”

De predikant brak een lans voor een nieuwe catechismus, zonder daarmee de bestaande belijdenisgeschriften te veranderen. „Hoe zo’n nieuwe catechismus eruit zou moeten zien? Laat de vragen niet komen van de kerkelijke leermeester, de schoolmeester of de dominee. De vragen worden vandaag gesteld door anderen, door de seculiere leeftijdgenoot van de gelovige. En zo wordt er gevraagd: „Ga jij zelf over je eigen geluk?” En dan is het antwoord: „Gelukkig niet! Mijn enige houvast is dat ik niet van mijzelf ben, maar in leven en sterven toebehoor aan God, door Jezus Christus, mijn Redder en Heer.”