De regering van de Syrische president Bashar al-Assad, die mogelijk overweegt chemische wapens in te zetten tegen opstandelingen, is een van de drie regeringen in het explosieve Midden-Oosten die zich afzijdig houden van het internationale Conventie tegen Chemische Wapens (CWC).

Volgens de Verenigde Naties (VN) zijn er momenteel acht landen –Angola, Birma, Egypte, Israël, Noord-Korea, Somalië, Zuid-Sudan en Syrië– die weigeren of aarzelen het juridisch bindende verdrag te ondertekenen. Het CWC verbiedt de fabricage, het gebruik en het transport van chemische wapens.

Omdat acht landen niet meewerken, ontbreekt het het CWC aan universaliteit, zoals dat met de meeste andere belangrijke internationale verdragen en conventies het geval is. Aan het CWC doen momenteel 188 landen mee die meer dan 98 procent van de wereldbevolking en de chemische industrie vertegenwoordigen.

De acht landen hebben verschillende redenen om niet mee te doen, weet John Hart, onderzoeker en hoofd van het Chemical and Biological Safety Project van het International Peace and Research Institute in Stockholm (Sipri).

Voor landen in het Midden-Oosten is een mogelijke reden dat ze onder druk staan om alle massavernietigingswapens, inclusief nucleaire, biologische en chemische, op te geven en ook het Non-proliferatieverdrag te ondertekenen. Zolang het er nog niet naar uitziet dat het Midden-Oosten vrij wordt van massavernietigingswapens, stellen sommige landen hun besluit om mee te doen aan het CWC liever uit, aldus Hart.

Dit argument is echter iets van zijn kracht kwijtgeraakt in de afgelopen jaren, deels omdat sommige staten in het Midden-Oosten besloten het CWC wel te ondertekenen.

De Amerikaanse regering stelt dat er met chemische wapens een „rode lijn” wordt overschreden. President Obama noemde de inzet van chemische wapens door Syrië tijdens een conferentie in Washington onlangs „totaal onacceptabel.”

Volgens George A. Lopez van het Kroc Institute for International Peace van de universiteit van Notre Dame is het gebruik van chemische wapens „een taboe”, vanwege de verschrikking ervan. Toen tijdens de Irak-Iranoorlog chemische wapens werden ingezet door de toenmalige president Saddam Hussein, keerde de westerse opinie zich sterk tegen Irak, hoewel internationale actie beperkt bleef. „Ik verwacht dat als Assad deze wapens gebruikt, dat gezien wordt als een rechtvaardiging voor internationale interventie”, stelt Lopez.

Het zenuwgas dat Syrië mogelijk bezit, kan honderdduizenden mensen bereiken als het vanuit de lucht gebruikt wordt. Afhankelijk van de hoeveelheid en de windrichting, betekent het een verschrikkelijke dood voor mensen die zich dichtbij bevinden en een langzamere dood voor mensen iets verderaf. Anderen zullen waarschijnlijk hun leven lang de gevolgen dragen en later sterven aan ziekten van het immuunsysteem.

De auteur is redacteur bij persbureau IPS.