„Ik had nooit gedacht dat ik zo oud zou worden. Mijn hele leven leerde ik hoe ik als christen zou moeten sterven, maar niemand heeft me ooit geleerd hoe ik moest leven in de jaren voor mijn sterven. Hadden ze dat maar gedaan, want nu ben ik een oude man. En geloof me, het valt niet mee.” Dat is de inzet van het boekje van de oude evangelist, speciaal geschreven voor oude mensen.

Geen kruis

Toch wil Graham de ouderdom niet zien als een kruis. „Overal waar je een groepje oudere mensen bij elkaar ziet, kan ik je voorspellen waar het gesprek
over gaat: hun kwalen en pijnen.” Maar Graham spreekt niet in mineur over de grijsheid. „De Bijbel leert ons dat ouderdom niet een verachtelijke periode of last is die je knarsetandend (als je nog tanden hebt) moet doorstaan.”

De hoogbejaarde prediker acht het nodig dat mensen zich vroegtijdig bezinnen en voorbereiden op hun laatste levensfase. Oud worden, noemt hij „de grootste verrassing” van zijn leven.

Eigenlijk is die verrassing hem ook tegengevallen. „Soms zou ik willen dat ik alles nog kon doen wat ik vroeger deed – maar dat kan ik niet. Ik zou willen dat ik geen last had van de gebreken en onzekerheden die bij deze levensfase schijnen te horen 
– maar ik heb ze wel. „Zorg dat je niet oud wordt!” zei ik de afgelopen jaren schertsend tegen anderen. Maar die keus hebben we natuurlijk niet. De ouderdom is onvermijdelijk, als je maar lang genoeg leeft.”

Gedurende zijn ambtelijke loopbaan sprak Graham in totaal voor meer dan 210 miljoen mensen in meer dan 185 landen live over het geloof. Daarnaast bereikte hij met zijn televisietoespraken, films, video’s en podcasts nog eens honderden miljoenen mensen. Hij heeft nog steeds het verlangen om het Evangelie te verkondigen. Maar helaas, „dat kan nu niet meer. Het looprek, de rolstoel en de stok naast mijn bed herinneren mij eraan dat dat hoofdstuk afgesloten is.”

Afscheid

Voor Graham was niet alleen het moeten stoppen met zijn werk zeer ingrijpend, ook de steeds hogere frequentie waarmee hij afscheid moest nemen van dierbaren was dit. „Een andere, nieuwe realiteit in deze levensfase is het getuige zijn van ziekte of van overlijden van vrienden en familie­leden. Er gaat bijna geen week voorbij zonder dat ik te horen krijg dat iemand die ik kende, ziek is geworden of is overleden. En dat zijn overigens niet alleen ouderen.”

Voor hemzelf was de meest dramatische gebeurtenis het verlies van zijn vrouw Ruth op 
14 juni 2007. Meer dan 63 jaar was Graham met haar getrouwd geweest. „Zij was niet alleen mijn lieve vrouw, maar ook mijn beste raadgever op aarde.” Wel erkent hij dat zij door zijn drukke evangelisatieprogramma vaak naar de achtergrond werd gedrukt. Juist daarom is hij dankbaar dat ze in hun ouderdom nog enkele goede jaren samen hadden. „Dat waren enkele van de beste jaren van ons leven – bijna alsof we weer verliefd op elkaar waren. Ook dat is een voorrecht wat niet iedereen is gegeven. Ook dat is deel van de ouderdom.”

Schoon schip

Heel belangrijk vindt Graham het dat mensen tijdig schoon schip maken. Oude kwesties moeten worden opgeruimd voordat het te laat is. „Voorkom dat ruzies moeten worden bijgelegd als je je sterfbed al beklommen hebt. Zorg dat je aan het einde van je leven niet met spijt achterom hoeft te kijken, vanwege een pijnlijke situatie die vergeven had kunnen zijn of vanwege een relatie die hersteld had kunnen worden – als je het initiatief maar had genomen en de eerste stap had gezet. Waarom doen we dat eigenlijk niet? Vaak uit trots. We willen niet toegeven dat we het mis hadden of dat we op z’n minst een aandeel hadden in het veroorzaken van de breuk. Ruim de brokstukken op en zorg dat er geen beladen kwesties meer liggen”, zo is zijn dringend advies. „God wil dat we ons leven goed eindigen.”

Dat betekent volgens Graham niet dat kinderen met veel geld en goed worden bedacht. Een van de manieren waarop dit laatste volgens hem gestalte kan krijgen, is kinderen „een rijke geestelijke erfenis” over te dragen. „De grootste erfenis die je aan je kinderen en kleinkinderen kunt doorgeven, is de nalatenschap van je karakter en je geloof. Datzelfde geldt voor andere jonge mensen die we kennen, ook al zijn ze geen familie. Onze boodschap moet zijn: „Geloof meer. Share it on Facebook, on Twitter, on e-mail. Share!”

”Bijna Thuis” is een boekje waarin Graham bejaarden zowel troost als advies wil geven. Troost, omdat ouderdom veel verdriet kan brengen; advies, omdat veel ouderen „niet weten wat hun overkomt.” Maar zijn doelgroep bestaat niet alleen uit de groep 70-plus, ook senioren wil hij met zijn boekje voorbereiden.

Het aantrekkelijke is dat Graham nuchterheid paart aan geloofsvertrouwen. Daarbij valt zijn directe taalgebruik op. Niemand blijft in het onzekere over wat hij bedoelt.

Keuze

Op grond van de Bijbelse boodschap houdt Graham zijn lezers voor dat het voor iedereen
vooral nodig is zekerheid te krijgen over zijn levensbestemming. Maar in zo’n oproep blijkt dan tegelijk waar Graham theologisch staat: „Voor degenen onder u die Hem nog niet kennen: het kiezen van uw eeuwige huis is de belangrijkste beslissing die u ooit zult nemen.”

Dat de mens die keuze altijd verkeerd maakt, is voor Graham geen vaststaand feit. Ook de goede keus is mogelijk. Als overtuigd arminiaan legt hij alle accent op de verantwoordelijkheid van de mens.