Die prognose deed een team onderzoekers onder leiding van Spinozaprijswinnaar Marten Scheffer van Wageningen Universiteit maandag in de online-editie van het Amerikaanse tijdschrift PNAS.

De opwarming van de noordelijke streken van Europa, Siberië en Canada verloopt tweemaal zo snel als gemiddeld in de wereld. Het team van Scheffer ziet daarin aanleiding om te veronderstellen dat onder invloed van klimaatverandering toendra’s relatief snel in bos zullen veranderen.

De onderzoekers onderscheiden verschillende stadia waarin een ecosysteem stabiel is. Een bos in een stabiel klimaat blijft lange tijd min of meer onveranderd. Bij een stijgende temperatuur kan het echter vrij plotseling omslaan in een geheel ander ecosysteem, zoals een steppe.

Zo kunnen ook gebieden met heel weinig bedekking door bomen, zoals de toendra, omslaan in vrij dichte bossen als neerslag en temperatuur geleidelijk stijgen, zonder lange tijd te verkeren in een tussenstadium met een paar bomen.

De onderzoeksgroep analyseerde satellietbeelden van het noordelijk halfrond. Ze merkten op dat er zich in het koele noorden toendra’s bevinden met heel weinig groen, en in het warmere zuiden de steppen met eveneens weinig bomen.

Daartussen liggen stabiele ecosystemen met 20, 40 en 70 procent boombedekking. Ecologische toestanden met tussenliggende percentages komen nauwelijks voor.

Door opwarming dreigen bestaande ecosystemen minder stabiel te worden, waardoor bossen tamelijk snel kunnen veranderen in steppen en toendra’s in bossen.