De speech die de stemming besliste. Zo wordt de bijdrage van ds. Angus MacLeay, predikant in Rochester, door zowel voor als tegenstanders van vrouwelijke bisschoppen in de Church of England gezien. Voorafgaand aan de stemming vorige week, waarbij een voorstel om vrouwen tot bisschop te kunnen benoemen het niet haalde, deed ds. MacLeay in een toespraak van twee A4’tjes uit de doeken waarom bezwaarde leden zich onvoldoende gehoord voelen.

Alles draait om het gebruik van de term ”respect” in de zinsnede van het ontwerpbesluit om vrouwen tot bisschop te kunnen benoemen, stelde ds. MacLeay. De kerk gebruikte in het weggestemde voorstel die term om aan te duiden hoe met minderheden zou moeten worden omgegaan, maar door de gebrekkige uitwerking verwerd hij „tot een holle frase.”

De predikant, die tijdens de generale synode optrad als spreekbuis van evangelicale groepen in de Engelse kerk, stelde dat het geluid van Bijbelgetrouwe christenen in de achterliggende decennia door de kerk is genegeerd. Volgens ds. MacLeay was het een gemiste kans dat het ontwerpbesluit onvoldoende waarborgen bevatte om te voorkomen dat een progressieve vrouwelijke bisschop zeggenschap zou hebben over conservatieve parochies. „In notities die de achterliggende jaren verschenen, waren hier allerlei suggesties voor gedaan. Maar in het uiteindelijke voorstel aan de synode is alles dat wat dat betreft enige waarde had, eruit gehaald.”

Twee emoties

Ds. George Curry, bestuurslid van Church Society, een organisatie van behoudende christenen in de Church of England en bestuurslid van The Christian Institute, dat een christelijk geluid wil laten horen in de samen­leving, zegt een „tweeslachtig gevoel” te hebben over de gebeurtenissen van vorige week. „Enerzijds ben ik God dankbaar voor de uitslag van de stemming. Anderzijds ben ik ook gealarmeerd door de reacties uit kerk en wereld. Het is opvallend dat vrijwel niemand na de uitslag zei: Hier spreekt de Heere, Die alles bestuurt. Zijn spreken moeten we serieus nemen.”

De voorganger uit Newcastle-upon-Tyne neemt het aartsbisschop Williams van Canterbury kwalijk dat deze als hoogste geestelijke dergelijke woorden niet in de mond nam. „Ik denk dat de kerkelijke leiding meende dat het voorstel er wel door zou komen.” Ds. Curry ziet het als tekenend dat vanuit de seculiere Britse samenleving geluiden klinken als zou de kerk gedwongen moeten worden om vrouwen toe te laten tot het bisschopsambt. „Zelfs premier Cameron suggereerde dat. Terwijl sinds 1919 in Engeland kerk en staat in die zin zijn gescheiden, dat de koningin het hoofd is van beide, maar dat beide hun eigen taak en positie hebben.”

Ongeacht of de kerk in de toekomst met een voorstel voor de benoeming van vrouwelijke bisschoppen komt waarin meer aandacht is voor leden met gewetens­bezwaren hiertegen, blijft ds. Curry tegen vrouwen in het ambt. „Ik ben tegen zo’n pragmatische oplossing, omdat daarmee uit­eindelijk concessies worden gedaan in de richting van een verdere verwatering van de Bijbelse boodschap. De kerk mag tegenover de samenleving getuigen over de weg die op grond van de Schrift bewandeld moet worden. Op dit moment lijkt 
het precies de andere kant op te gaan. De wereld wil de kerk regeren.”

Meer liefde

„Wat de kerk nodig heeft, is liefde”, zegt Debbie Buggs, gemeentelid en vertegenwoordiger in de ”deanery synod” van de behoudende Londense gemeente van St. Helens, Bishopsgate. De deanery synod is een soort regionale kerkvergadering, die onder meer afgevaardigden stuurt naar het House of Laity, een van de drie groepen in de generale synode van de kerk. Het was juist deze vertegenwoordiging van kerkleden die tijdens de generale synode de stemming besliste.

Buggs is tegen het benoemen van vrouwelijke priesters en bisschoppen. Daarin staat ze niet alleen. Tijdens de stemming in de generale synode bleek dat ongeveer evenveel mannen als vrouwen tegen de komst van vrouwelijke bisschoppen stemden.

Volgens Buggs is het verwerpen van het ontwerpbesluit het gevolg van onvoldoende aandacht van de kerkleiding voor de positie van bezwaarden. „Parochies die tegen vrouwen in het ambt zijn, kunnen nu voorkomen dat een vrouwelijke priester in hun gemeente wordt aangesteld. Iets soortgelijks zou ook geregeld moeten worden rond bisschoppen.”

Hoewel Buggs de uitkomst van de stemming beschouwt als „gebedsverhoring”, pleit ze voor een realistische benadering van ontwikkelingen in de kerk. „Vroeg of laat komt het voorstel voor vrouwelijke bisschoppen erdoorheen. Wat ik belangrijk vindt is dat er dan wél een goede regeling is voor parochies die daartegen bezwaar hebben.”

De Londense signaleert dat, hoewel in diverse media seculiere meningen die de kerk veroordeelden de overhand hadden, er ook ruimte was voor een ander geluid. „Hoewel de verslaggeving in de eerste 24 uur na de stemming eenzijdig in het voordeel was van de voorstanders van vrouwelijke bisschoppen, veranderde dat later in de week. Ik denk dat vooral de BBC, de publieke omroep, redelijk evenwichtige berichtgeving heeft geleverd.”

De vertegenwoordigster van de St. Helensparochie denkt dat als er iets is wat de kerk heeft geleerd van de gang van zaken bij de synode, dat is dat minderheden serieus genomen moeten worden. „Het is duidelijk geworden dat het House of Laity een stem gaf aan bezwaarden. Hopelijk komt er nu een voor alle betrokkenen in de kerk aanvaardbare oplossing, die gebaseerd is op wederzijds respect. Wat de kerk nodig heeft is liefde, voor elkaar en voor de samen­leving. Alle onenigheid leidt af van de kern: het verkondigen van de boodschap van bekering door het werk van Jezus Christus in de harten van mensen.”

Met een keukenschort voor naar de samenkomst

Seculiere media in Engeland en voorstanders in de kerk van vrouwelijke ambtsdragers kunnen niet begrijpen dat vrouwen in de Church of England niet dezelfde posities kunnen bekleden als mannen.

Daags na de stemming tijdens de generale synode vorige week was er een bescheiden protest van enkele voorstanders van vrouwelijke bisschoppen. Voor de deur van het Church House in Londen, het vergadercentrum van de Engelse kerk, werd een protestlied aangeheven.

Als het aan Christine Walters, een vrouwelijke priester uit Hereford, ligt komt het op 9 december tot een grootschaliger verzet. Via de media riep ze woensdag vrouwen op om die zondag een keukenschort voor te doen als ze naar de kerk gaan.

De oproep van Walters valt in het niet bij de commentaren in de media. In dagblad The Guardian maakt columnist Giles Fraser korte metten met „conservatieve evangelicalen, met wie niet te praten valt.” Hij constateert dat deze groep zit „opgesloten in een navelstaarderige wereldbeschouwing.” Fraser constateert dan ook dat het „weglachen” van conservatieve christenen, of het aangaan van het gesprek, niet werkt. „Het beste is misschien om deze mensen te negeren.” De kerk moet dat ook doen, meent hij. „Wat er moet gebeuren is: de synode hervormen en een omtrekkende beweging om de bezwaarden heen maken.”

Sarah Coakley, hoogleraar godgeleerdheid aan de universiteit van Cambridge, is een van de weinigen die de discussie op een hoger niveau weten te tillen. In een uitgebreid artikel op de website van de Australische publieke omroep ABC vraagt ze zich af of de Church of England „haar verstand verloren heeft.” Daarmee wil ze niet in de eerste plaats conservatieven in een hoek dringen, maar legt ze de vinger bij het ontbreken van een theologisch debat in de Engelse kerk over de positie van de vrouw.

Dat er geen inhoudelijk debat is, komt volgens Coakley doordat er in grote delen van de kerk weinig theologische kennis is en dat het vermogen ontbreekt om een inhoudelijke discussie te voeren. „Het is te wijten aan de theologische bloedarmoede en verwarring in de kerk, die voorkomen dat men op een goede manier omgaat met deze vragen.”

Onder vrouwenbelangenorganisaties wordt onder­tussen nagedacht over de opties die voorliggen voor ‘bezwaarden’ die menen niet meer in een kerk thuis te horen waar alleen mannen bisschop kunnen worden. Een overgang naar een ander kerkgenootschap ligt niet voor de hand, stelt Sally Barnes van de organisatie Women and the Church. „Feministen zullen eenvoudigweg geen enkele kerk meer bezoeken.” Waarmee Barnes de waarneming van Coakley bevestigt en de lijn doortrekt: voor veel vrouwen­belangenorganisaties is alleen het feit dat er nog een emancipatorische hobbel te nemen is een reden om in de kerk actief te zijn.

The Telegraph

In het hoofdredactioneel commentaar daags na het verwerpen van het voorstel om vrouwen te kunnen benoemen tot bisschop, is dagblad The Telegraph een van de weinige Engelse kranten die het opnemen voor de synodeleden die nee zeiden tegen vrouwelijke bisschoppen.

„Het doel van de kerk is niet dat ze voldoet aan de eisen die de seculiere samenleving aan haar stelt. De kerk is in dienst van een hogere macht. Bovendien zijn degenen die tegenstemden geen fanatiekelingen of dinosauriërs. In het debat klonken geluiden van smartelijke verlegenheid met de situatie, van mee­leven en bovendien: van redelijkheid.

Degenen die nee stemden, wisten dat ze ingingen tegen de hedendaagse cultuur en tegen de ver­maningen van kerkelijk leiders. Desalniettemin stemden ze tegen op grond van hun geweten en het spreken van de Schrift, omdat ze het niet konden opbrengen anders te stemmen.”