Dat schrijft paus Benedictus XVI in zijn nieuwe –en derde– boek over Jezus, dat dinsdag in het Duitse Würzburg officieel werd gepresenteerd. De paus schreef het boek niet in de hoedanigheid van kerkleider maar als de theoloog Joseph Ratzinger.

Hij beschouwt zijn nieuwe boek als een ”voorportaal” dat binnenleidt in de twee eerder verschenen boeken over de persoon en de boodschap van Jezus. In zijn nieuwe boek gaat Ratzinger in op de geboorte en de kinderjaren van Jezus, de wijzen uit het Oosten en de vlucht naar Egypte. Het nieuwe boek verschijnt in vijftig landen en twintig talen. De Nederlandse editie verschijnt op 17 december bij uitgeverij Lanno in Tielt.

Het zijn niet zomaar verhalende gebeurtenissen die over Jezus beschreven worden, aldus Ratzinger, maar het gaat om heilsgeschiedenis, de geschiedenis waarin het Woord van God wordt geopenbaard. Tegenover tal moderne exegeten houdt de paus vast dat Jezus niet de natuurlijke zoon van Jozef is, geboren in Nazareth, maar ontvangen is van de Heilige Geest en ter wereld gekomen in Bethlehem.

Ratzinger benadrukt dat de maagdelijke geboorte van Jezus geen mythe of vrome legende is. Gods Woord, Gods Geest schept het kind in Maria. Jezus is de nieuwe Adam, een nieuw begin uit de maagd die zich geheel ter beschikking stelt aan wat God wil. Een nieuwe schepping begint, maar verbonden aan het vrije ja van de mens Maria, aldus de paus.

Als Maria in antwoord op de engel Gabriël zegt: Mij geschiede naar Uw woord, laat dat volgens Ratzinger zien hoe belangrijk de reactie van Maria is. „God klopt bij Maria aan en heeft de medewerking van de menselijke vrijheid nodig. De mens is vrij geschapen, Hij kan de mens niet verlossen zonder dat die vrijwillig ja zegt op wat Hij wil. Toen Hij de vrijheid schiep, maakte Hij zich in zekere zin afhankelijk van de mens. Zijn macht is gebonden aan het niet afdwingbare ja van een mens.”

Als het gaat om de verhouding tussen Gods genade en de menselijke vrijheid zijn er volgens Ratzinger „twee extreme posities” mogelijk. Aan de ene kant de gedachte dat God de enig handelende is en dat alles afhangt van Zijn verkiezing, aan de andere kant de „moraliserende idee”, waarin uiteindelijk alleen de goede wil van de mens de doorslag geeft.

Volgens Ratzinger laat de Bijbel er geen twijfel over bestaan dat geen van beide uiterste posities juist is. „Genade en vrijheid doordringen elkaar en hoe zij met elkaar verweven zijn, kunnen wij niet in heldere formules vatten. Het blijft waar dat wij niet zouden kunnen liefhebben als God niet eerst van ons had gehouden. Gods genade gaat ons altijd vooraf, hij omvat en draagt ons. Maar het blijft ook waar dat de mens geroepen wordt om zelf ook lief te hebben; dat hij geen willoos werktuig van Gods almacht blijft, maar in die liefde mee moet doen of ook Gods liefde kan weigeren.”

In ieder geval is duidelijk dat Jezus is gezet tot val en opstanding van velen. Christus roept verzet op, dat uiteindelijk verzet is tegen God Zelf. God wordt door de moderne mens gezien als de begrenzing van zijn vrijheid, maar Hij maakt de mens juist vrij van zijn betrokkenheid op zichzelf.

Ratzinger sluit zich aan Karl Barths vaststelling dat er in Jezus’ levensverhaal twee momenten zijn waarop God rechtstreeks ingrijpt in de materiële wereld: de geboorte uit de maagd en de opstanding uit het graf. Beide geloofsovertuigingen zijn aanstootgevend voor het moderne denken, maar volgens Ratzinger laten deze dogma’s juist zien dat God Gód is en Zich niet louter in ideeën beweegt.

Ratzinger gaat ook in op de betekenis van de wijzen uit het Oosten. Ze symboliseren volgens hem het algemene zoeken in de religies naar de ware God, naar Christus. Ze staan symbool voor „de innerlijke verwachting van de menselijke geest.”

Lees ook:

Genade hangt af van ja van Maria

Heilige gebeurtenis bij Maria niet zomaar prijsgegeven in Evangelie 

Derde boek van paus over Jezus komt uit

Paus Benedictus XVI voltooit derde boek over Jezus

Derde boek van de paus over Jezus komt uit in september

Paus schrijft katholieke hymne op Jezus van Nazareth

Protestantser dan de paus

Benedictus XVI schrijft tweede boek over Jezus van Nazareth

Joodse leiders positief over boek paus

Paus pleit Joden in boek vrij van dood Jezus

Paus: Jezus was geen revolutionair

Ratzinger creeert geen vijfde evangelie

Ratzinger haalt Evangelien uit context

Christus als antwoord op moderne theologie

Veel interesse voor boek paus over Jezus

Paus ziet Jezus als Gods Zoon

Boek van paus vat pontificaat samen

Paus schrijft boek over Jezus

Paus werkt aan boek over Jezus