Jorritsma's friteuse krijgt een tweede leven
Zijn kapotte koelkast levert zo’n beetje iedere Nederlander in. Het ding zou anders een veel te grote sta-in-de-weg vormen. Maar als het over zijn scheerapparaat gaat, denkt de gemiddelde landgenoot er anders over. Toch moet die ook ingeleverd worden, vindt mr. E. W. Canneman.
Canneman is voorzitter van de Nederlandse Vereniging Verwijdering Metalektro Producten (NVMP). Dat is een hele mond vol voor een organisatie die gewoon elektrische producten wil recyclen, maar de naam geeft wel aan waar het de vereniging om gaat. Afgedankte elektrische apparaten horen niet bij het andere afval. „Als we het hebben over grote apparaten zoals televisies, koelkasten en wasmachines zien we dat iedereen ze toch wel inlevert. We kunnen er eigenlijk nauwelijks meer binnenhalen. Maar juist de kleinere apparaten blijven in huis slingeren of worden gewoon weggegooid. Terwijl er heel veel gerecycled kan worden.”
Op het belang van de inzameling van die kleine apparaten -fototoestellen, scheerapparaten, koffiezetters- wees Canneman dinsdagmiddag in Den Haag tijdens de eerste lustrumbijeenkomst van de NVMP. Tijdens de bijeenkomst had tevens de aftrap plaats van een nieuwe inzamelactie. Met onder meer spotjes op televisie en een website (www.nietmeernodig.nl) probeert de NVMP de Nederlander warm te maken voor inlevering van zijn kleine overbodige apparaten.
De NVMP vond staatssecretaris Van Geel (VROM) bereid een speech te houden en daarmee de actie te promoten. Natuurlijk gaf de bewindsman dinsdagmiddag het goede voorbeeld door ook zelf een afgedankt apparaat in te leveren. Dat gold voor iedere politicus die meedoet aan de actie. Zo draagt ook voormalig minister Jorritsma in de campagne haar steentje bij aan een beter milieu. Ze leverde haar friteuse in. Volgens het persbericht van de NVMP was de keuze voor het apparaat niet zo’n probleem voor de oud-minister: ze is niet zonder resultaat met een vermageringskuur bezig.
De apparaten die de NVMP ophaalt, zijn zeer divers en groot in aantal. Jaarlijks dankt Nederland zo’n 600.000 koel- en vriesapparaten af. Het aantal wasmachines is nog groter: 620.000. Bij televisies stopt de teller bij zo’n 540.000. Maar dat staat nog niet in verhouding tot de kleine apparaten, schetst Canneman. „Ieder jaar gooien we ook nog eens zo’n 10 miljoen kleinere elektrische apparaten weg.”
En dat terwijl er zo veel te recyclen valt. Canneman staat op en loopt naar de vensterbank van zijn kantoor in Zoetermeer. Hij pakt een fraai vormgegeven klokje waarvan het uurwerk op een -naar het schijnt- stuk spaanplaat is gemonteerd. „Dit komt van een wasmachine”, zegt de voorzitter met een zekere trots. „Het is keihard materiaal.”
Vijf jaar geleden werd de NVMP opgericht, na veel druk vanuit het ministerie van VROM. Producenten kregen toen de verantwoordelijkheid te zorgen voor een milieuvriendelijke verwijdering van afgedankte elektrische producten. Het resulteerde in de start van de NVMP, in een Zoetermeers kantoorgebouw. De organisatie krijgt geld van de diverse producenten -elektronicareus Philips is daarbij een van de grootste spelers- en is als zodanig een voorbeeld van producentenverantwoordelijkheid. Canneman: „We hebben nooit een cent subsidie gezien.”
Economisch gezien is de NVMP beslist onaantrekkelijk voor de producenten. Ze moeten betalen, maar het levert niets op. Alhoewel: „Uiteindelijk betalen de producenten natuurlijk niet. Het is gewoon de consument die voor alle kosten opdraait, via de verwijderingsbijdrage”, zegt Canneman. En niets opleveren? „Puur economisch gezien niet. Maar dit is een stuk verantwoord ondernemerschap. Veel onderdelen gebruiken we nog een keer. Daarnaast hebben we natuurlijk nog het directe milieuresultaat, zoals de afbraak van schadelijke cfk’s.”
Al staan winkeliers in de regel niet te springen om afgedankte kleine apparaten in te nemen, toch kan de klant zijn haardroger daar kwijt als hij een nieuwe koopt. Grotere hoeveelheden kunnen bij gemeentelijke stortplaatsen ingeleverd worden. Via een geolied logistiek systeem haalt de NVMP alles op. Met tientallen overslagpunten in het land loopt de NVMP wereldwijd voorop, stelt Canneman. „We zijn wettelijk verplicht alles op te halen, van Schiermonnikoog tot Sluiskil. De koelkasten worden ook echt met de boot van de Waddeneilanden gehaald.”
De structuur van de Nederlandse club staat straks model in Europees verband, verwacht de voorzitter. Toch had niemand vijf jaar geleden hoop dat het wat zou worden. „Nederland kreeg de eerste echte wetgeving over elektrische apparaten ter wereld”, licht Canneman toe. „Maar de betrokkenen hadden daar niet zo veel zin in. Producenten verkopen nu eenmaal het liefst nieuwe apparaten zonder zich om de oude te hoeven bekommeren. Toch loopt het nu heel goed.”
Dat is dan ook de reden waarom staatssecretaris Van Geel dinsdagmiddag op het eerste jubileumfeestje het woord voerde, denkt Canneman. „VROM heeft hiermee in Brussel goede sier gemaakt. Als het om de inzameling van elektrische apparaten gaat, lopen we nog steeds vijf jaar voor op de rest van Europa.”