De synode van de Anglicaanse Kerk in Engeland en Wales stemt dinsdag in Londen over de toelating van vrouwen tot het ambt van bisschop. De uitkomst van het debat is onzeker. Zowel Rowan Williams, de scheidende aartsbisschop van Canterbury, als zijn opvolger, Justin Welby, is voorstander van vrouwelijke bisschoppen. Veel traditionele anglicanen zijn tegen. Zij wijzen vrouwelijke bisschoppen op Bijbelse gronden af of vrezen dat de anglicanen zich nog verder verwijderen van de Rooms-Katholieke Kerk, waaruit ze ooit zijn voortgekomen.

De 56-jarige Welby, die op 21 maart 2013 de rol van kerkleider op zich neemt, treedt aan op een moment dat de kerk meer dan ooit in beroering is. Dat was ook zijn eigen analyse tijdens de persconferentie na zijn benoeming eerder deze maand.

Secularisatie in de westerse wereld, maar in het bijzonder in Engeland zelf, dwingt de kerk tot het onder ogen zien van belangrijke thema’s. Actuele onderwerpen, zoals de toelating van de vrouw tot de ambten, de inzegening van homorelaties en de relatie met de Rooms-Katholieke Kerk, moeten deze week aantonen op welke grondslag de kerk staat.

Het is juist die grondslag die 327 bisschoppen vorige week centraal stelden in een open brief in dagblad The Times. Het gehoorzamen aan de Bijbel als Woord van God is het uitgangspunt voor deze groep. Gebrek aan overeenstemming over de uitleg en de reikwijdte van de Bijbel zorgt binnen de Anglicaanse Kerk tot diepgaande verschillen van inzicht. De dreiging van afsplitsingen is in de afgelopen tien jaar prominent aanwezig geweest.

In 2008 verlieten in de Verenigde Staten ruim 100.000 leden de kerk, naar eigen zeggen uit protest tegen het niet meer verkondigen van Jezus Christus als enige weg tot behoud en de door de kerk uitgezette liberale koers op het gebied van het huwelijk. Tijdens een conferentie in Jeruzalem in datzelfde jaar verenigden verontruste anglicanen van over de hele wereld zich in de Fellowship of Confessing Anglicans (FCA).

Wereldwijd rommelt het bij de anglicanen sinds 2003, toen de in een homorelatie samenlevende Gene Robertson in de Verenigde Staten door de Episcopal 
Church als bisschop werd geïnstalleerd. Die kwestie zorgde voor diepe verdeeldheid en regelrechte afkeuring, met name vanuit de Afrikaanse kerken.

Terwijl de anglicanen in de westerse landen overwegend liberaal zijn in hun opvattingen, is in Azië en op het zuidelijk halfrond het tegenovergestelde het geval. Daar groeit de kerk, terwijl ze in het Westen krimpt. Van de 77 miljoen anglicanen wonen er zo’n 40 miljoen op het zuidelijk halfrond, vooral in de vroegere Britse kolonies.

De stemming over vrouwelijke bisschoppen zal in de Kerk van Engeland hoe dan ook haar sporen nalaten. Dit thema legt de diepe verdeeldheid in de parochies op het Engelse vasteland bloot. Daarnaast raken de plannen van de regering om in Engeland het homohuwelijk in te voeren, een open zenuw in de Anglicaanse Kerk.

Op het gebied van de benadering van homorelaties zijn er binnen de Anglicaanse Kerk sterke lokale verschillen. Er zijn parochies waar het samenleven in een homorelatie volledig geaccepteerd wordt, maar ook parochies waar dat wordt afgekeurd. De officiële lijn van de Anglicaanse Kerk is dat zowel de sacramenten als de ambten openstaan voor homo’s. Over de inzegening van homorelaties bestaat daarentegen verschil van inzicht.

De invloed van koningin Elizabeth II op de Kerk van Engeland is aanzienlijk, al was het alleen maar omdat zij onder belangrijke besluiten in de kerk haar handtekening moet zetten. Eerder dit jaar sprak de koningin zich openlijk uit tegen de aantasting van christelijke normen en waarden in het Verenigd Koninkrijk.

De Britse vorstin bemoeit zich, voor zover bekend, slechts vanaf de zijlijn met de gang van zaken in de kerk. Maar door haar lange ambtsperiode beschikt zij wel over een onschatbare kennis. Dat ze die positie in haar verhouding tot de aartsbisschoppen benut, is een publiek geheim.