Amerikaanse stemregels zijn een ratjetoe
WASHINGTON (ANP) – De Amerikaanse verkiezingen worden door de staten afzonderlijk georganiseerd. Die hebben ieder hun eigen regels. Ook binnen de staten kunnen de procedures variëren. Een aantal factoren die tot problemen kunnen leiden:
- Kiezersregistratie: In een aantal staten kunnen kiezers zich op de dag van de stembusgang inschrijven, terwijl in de meeste staten de registratie eerder eindigt. Inschrijven op dezelfde dag kan volgens critici leiden tot fraude, omdat er weinig tijd voor controle is. Sommige staten schrappen mensen van de kieslijst als hun gegevens niet exact overeenkomen met die in bijvoorbeeld hun rijbewijs. In een aantal staten krijgen veroordeelde criminelen automatisch hun stemrecht terug als ze hun straf hebben uitgediend, maar in veel staten pas na een ingewikkelde procedure.
Identificatie: Volgens de federale wet moeten kiezers die voor de eerste keer hun stem willen uitbrengen eerst een geldig identiteitsbewijs overleggen. Staten mogen extra verplichtingen stellen en vele doen dat ook. Er is vaak verwarring onder kiezers wat precies wordt vereist. Kiezers zijn in het verleden afgeschrikt door onware berichten dat ze niet mogen stemmen als ze bijvoorbeeld een boete niet hebben betaald.
Problemen bij stembureaus: die kunnen variëren van stemmachines die niet werken, een ongewoon hoge opkomst, een gebrek aan stembureaumedewerkers tot een tekort aan stembiljetten. Kiezers die nog in de rij staan als de stembureaus sluiten, mogen meestal nog hun stem uitbrengen, maar staten en districten beslissen of stembureaus langer open blijven.
Stemmentelling: kleine verschillen kunnen tot hertellingen leiden. Het bekendste voorbeeld is Florida in 2000, toen het verschil tussen George Bush en Al Gore zo miniem was dat de einduitslag door gerechtelijke procedures wekenlang op zich liet wachten.
Stemtechnieken: in veel staten worden elektronische stemmachines gebruikt die gevoelig kunnen zijn voor fouten, storingen, onveilige software en zelfs verlies aan stemmen. Slechts in sommige staten krijgt de stemmer een papieren bonnetje als ‘bewijs’. Ook wordt in een aantal staten nog de ponskaart gebruikt, die voor ophef zorgde tijdens de stembusgang van 2000. Papieren stembiljetten lijken nog het meest betrouwbaar.
Stemmen per post: kan tot problemen leiden omdat sommige staten eisen dat de ‘stembrieven’ op de verkiezingsdag zelf binnen zijn, terwijl ze in andere staten alleen op die dag gestempeld moeten zijn. Per brief stemmen is fraudegevoelig omdat het moeilijker is te bewijzen dat het stembiljet is ingevuld door de persoon van wie de naam op de envelop staat.
Minderheden: de federale wet verbiedt raciale of etnische discriminatie bij de stembureaus en verplicht dat stembiljetten in andere talen worden afgedrukt in gebieden waar veel mensen wonen die het Engels niet of onvoldoende beheersen. Maar in het verleden zou minderheidsgroepen het stemmen zijn ontmoedigd, onder meer doordat er weinig stembureaus in hun kiesdistricten waren.