Commentaar: Kerkhervorming vandaag
We hebben niets aan een herdenking van de Reformatie als we ons leven en onze kerken vandaag niet reformeren. Die scherpe stelling poneerde jaren geleden de hervormde ds. L. Vroegindeweij tijdens een interkerkelijke Hervormingsavond. Nu, bijna veertig jaar later, heeft die stelligname niets aan zeggingskracht verloren. Een aantal punten waar nodig gereformeerd moet worden:
- Wellicht het ingrijpendst is de verdeeldheid onder de nazaten van de Reformatie. Die is er de laatste jaren niet beter op geworden. Kerken van de Reformatie zijn gescheurd en binnen de kerken zijn de tegenstellingen verscherpt.
Nu moet men niet doen alsof het een eeuw, twee eeuwen geleden zo veel beter was. De kerkgeschiedenis wijst uit dat al in de eeuw van de Reformatie de tegenstellingen groot waren. Luther en Zwingli konden elkaar niet vinden en ook Calvijn en Luther zaten niet op één lijn. Maar Calvijn wilde wel een oceaan overzwemmen als hij daardoor eenheid kon bereiken. Wordt die geest vandaag de dag niet node gemist? Vinden veel reformatorische christenen niet dat zij het toonbeeld zijn van rechtzinnigheid omdat zij naar hun oordeel in de zuiverste kerk zitten? Terwijl zij geen echte pijn lijden vanwege die verdeeldheid. In een lezing over de verdeeldheid binnen de gereformeerde gezindte stelde ds. A. Vergunst jaren geleden de vraag: Wie zou niet wenen? Te vrezen valt dat er tegenwoordig maar weinig echte tranen geplengd worden.
- De gehoorzaamheid aan het Woord van God is zowel buiten als binnen de kerk sterk afgenomen. Dat er in wereldse kringen weinig of geen respect is voor de Bijbel, bevreemdt niemand. Toch nemen kerkmensen dat te gemakkelijk als een feitelijkheid aan. Zonder alles van Abraham Kuyper te omarmen, hij had wel gelijk met zijn stelling dat er geen duimbreed grond is waarvan God niet kan zeggen dat die van Hem is. Accepteren reformatorische christenen niet te gemakkelijk dat er allerlei terreinen van het maatschappelijk leven zijn waar de Bijbel niet langer de norm is? Is het niet zo dat veel orthodox gereformeerden er genoegen mee nemen dat er een soort enclave is waarin zij nog conform de Bijbelse normen kunnen leven? De vraag stellen is hem beantwoorden.
Maar geldt het ook niet de christelijke kring, en meer in het bijzonder het kerkelijk erf, dat mensen maar selectief gehoorzaam zijn aan de Bijbel? Is het niet zo dat orthodoxe christenen op het ene terrein zeer strikt en op het andere veel rekkelijker zijn? Ieder kan daar waarschijnlijk zelf wel voorbeelden van geven. Ook hier is reformatie noodzakelijk.
- Genieten tegenwoordig niet veel kerkmensen van een betrekkelijk comfortabel christendom? Luther worstelde met de vraag: Hoe krijg ik een genadig God? Vertonen veel orthodoxe christenen niet juist op dat punt ontwijkend gedrag? Sommigen door al te gemakkelijk te denken dat het op grond van verbond en doop wel goed zit; anderen door weg te duiken achter de verkiezing? Wanneer die levensvraag weer in alle helderheid voor ogen komt en die ons leven gaat beheersen, heeft herdenking van de Reformatie ten diepste betekenis.
