Dat blijkt althans uit de doorrekening van het regeerakkoord die het Centraal Planbureau (CPB) maandagmiddag publiceerde.

Opgeteld zetten Rutte en Samsom de komende jaren zwaar in met een bezuiniging van circa 16 miljard euro. En net zoals in Griekenland harde bezuinigingen de economie afremmen, is dat hier –zij het allemaal in veel mindere mate– ook het geval.

De saneringsopgave drukt de consumptie in de komende jaren met gemiddeld zo’n 0,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Omdat de export (door lagere loonkosten) juist met 0,1 procent aantrekt, kost het pakket de Nederlandse economie per saldo circa 0,2 procent groei per jaar en ook 0,2 procent aan werkgelegenheid. Hoe je dat ook taxeert, „kapotbezuinigen” (een term die de afgelopen tijd in zwang was) is het niet te noemen. Zeker ook omdat er onder de streep een gemiddelde groei resteert van 1,25 procent voor de komende jaren.

Wel maakt de CPB-analyse opnieuw duidelijk dat forse bezuinigingen bij een kwakkelende economie voor een belangrijk deel weer verloren gaan en dus niet een op een neerslaan in een lager tekort.

Van de 2,3 procent bbp die VVD en PvdA bezuinigen, verdampt in totaal bijna de helft (1 procent) vanwege de negatieve effecten ervan op de economie. Zo gaat een vermindering van de werkgelegenheid bij de overheid weliswaar gepaard met lagere loonkosten voor de staat, het betekent óók minder banen voor werknemers en dus minder inkomsten, minder consumptie en minder belastingafdracht.

De pijnlijke conclusie is dat ondanks de grote bezuiniging die Rutte en Samsom de komende jaren in petto hebben, er zelfs in 2017 nog altijd geen sluitende overheidsbegroting resteert. Volgens het CPB komt de staat dat jaar nog altijd 1,5 procent bbp tekort. Daardoor blijft ook de staatsschuld de komende jaren in absolute termen gewoon groeien en neemt hij ook relatief gezien (in procenten bbp) nauwelijks af: zo bedraagt de schuld in 2013 71,3 procent en in 2017 nog 70,6 procent van het bbp.

Een blik op de koopkrachtplaatjes leert dat de effecten van het pakket van VVD en PvdA voor werknemers en gepensioneerden lastenneutraal is, maar voor uitkeringsgerechtigden juist gunstig is. Vooral door de invoering van de inkomensafhankelijke zorgpremie en eigen risico is er volgens het CPB bij alle koopkrachtgroepen sprake van een „herverdeling van hoge naar lage inkomens.”

In tegenstelling tot het bezuinigingspakket van de zogenoemde Kunduzcoalitie –dat vooral een lastenverzwaring voor burgers en bedrijven was–, snoepen VVD en PvdA de komende jaren ook wat af van de overheidskaas: ruim een derde van de 15,75 miljard aan bezuinigingen raakt de overheidsuitgaven.

Mede door de hervormingen die VVD en PvdA inzetten op terreinen zoals woningmarkt, zorg en arbeidsmarkt, staat het staatshuishoudboekje er over enkele jaren fors beter voor dan voorheen.

Moest de overheid enkele jaren geleden nog zo’n 35 miljard euro structureel ombuigen om financieringsproblemen door de naderende vergrijzing het hoofd te kunnen bieden, door de inspanningen van de twee vorige kabinetten, de Kunduz­coalitie én de nieuwe impuls van Rutte II slaat het zogenoemde houdbaarheidstekort om in een overschot van zo’n 
4 miljard euro. Dit betekent dat het kabinet, mocht de economie straks weer wat aantrekken, alvast de ruimte creëert voor lastenverlichting óf hogere uitgaven.